Adwent u luteran

Zwyczaje chrześcijańskie i symbolika związana z Adwentem i Bożym Narodzeniem

W wielu kościołach ewangelickich lub przed kościołami zapala się tradycyjną „Gwiazdę Adwentową”.

Jako element przypominający Adwent swoje pochodzenie bierze ona od chrześcijan ewangelickich zwanych  „Herrnhutami”. Są to „Bracia Czescy” (Morawscy), którzy prześladowani za wiarę przybyli na skrawek ziemi Górnych Łużyc dziś łączący Czechów, Niemców i Polaków z  miejscowością zwaną „Herrnhut”, gdzie w roku 1722 mogli zamieszkać w dobrach hrabiego Zinzendorfa.  Tu w roku 1821 po raz pierwszy powstała słynna „gwiazda adwentowa” znana dziś już na całym świecie. Symbolizuje ona „Gwiazdę Jakubową”, ale i gwiazdę prowadzącą trzech mędrców ze Wschodu do Jezusa Chrystusa. „Gwiazda herrnhucka” umieszczana jest w kościołach i domach ewangelickich od 1. Niedzieli Adwentu aż do 6 stycznia (Święta Epifanii) lub też aż do 2 lutego (Dzień Oczyszczenia Marii Panny – Dzień Ofiarowania Pana Jezusa).

  Z archiwum ks. Grossa Gwiazda adwentowa

Drugim elementem Adwentu jest „wieniec adwentowy” z 4 świecami.

Twórcą wieńca adwentowego jest luterański duchowny ks. Johann Wichern, który po raz pierwszy w roku 1839 ofiarował go dzieciom – sierotom, które znajdowały się w sierocińcu przez niego prowadzonym. Pierwszy wieniec adwentowy miał średnicę 2 m. Tradycja wieńca adwentowego szybko przyjęła się w rodzinach ewangelickich na północy Niemiec. W latach 20 XX wieku ta tradycja przeszła także do społeczności katolickich. W roku 1925 pojawił się on na terenie Polski, ale na Śląsku Cieszyńskim dopiero w kościołach znalazł miejsce po II wojnie światowej (w Cieszynie dopiero w latach 70-tych XX wieku) Odtąd adwentowy wieniec symbolizujący rok kościelny znany jest na całym świecie i we wszystkich kościołach. W luterańskiej Danii wieńce adwentowe zadomowiły się w katach 30-tych XX wieku. W roku 1925 wieniec adwentowy pojawił się we Wrocławiu.  Na Mazurach przyozdabiano wieniec adwentowy czerwonymi wstążkami i czerwonymi świecami (wyraz radości), ale są też zwyczaje, że wieniec adwentowy przyozdabiany jest w kolor Adwentu, a więc fioletowy lub różowy.

  Henryk Przondziono/GN Wieniec adwentowy

W tradycji anglosaskiej jeden wieniec zawiesza się na drzwiach wejściowych, a drugi umieszcza się w pomieszczeniu spożywania posiłków.

Zapalanie kolejnej świecy dokonuje się w każdą niedzielę adwentową, lub wieczór sobotni poprzedzający niedzielę przy śpiewie pieśni adwentowych, czytaniu Słowa Bożego i modlitwie. Wieniec adwentowy umieszczony jest w domach i kościołach aż do wieczoru adwentowego.

  Z archiwum ks. Grossa Stajenka

Trzecim elementem tego okresu świątecznego, ale ustawianego w kościołach i domach chrześcijańskich dopiero w Wigilię Bożego Narodzenia jest tzw. „szopka betlejemska”.

Gdy  obraz lub figura była „Biblia pauperum” - „Biblia dla ludu” wprowadzono do czytania Ewangelii wg św. Łukasza r. 2 – szopkę betlejemską. Szczególnym propagatorem, zwłaszcza żywej szopki był św. Franciszek z Asyżu (1223 w Greccio). Aczkolwiek Reformacja nie wszędzie była przeciwna szopce, to jednak bardziej urządzano tzw. „jasełka”, nawet w noc wigilijną (Mazury - „Jutrznia mazurska”). Na terenie Polski w kościołach ewangelickich urządza się jeszcze szopki betlejemskie w okresie Bożego Narodzenia zwłaszcza na Pomorzu, ale resztki pozostały jeszcze w diecezji katowickiej (Zabrze i Pszczyna). W Niemczech, zwłaszcza na północy w kościołach zarówno ewangelicko – luterańskich, jak i ewangelicko – unijnych ustawia się często przepiękne szopki wykonane przez artystów, przypominające nie tylko dzieciom, ale i dorosłym  to co stało się w noc wigilijną w Betlejem – przyszło do nas zbawienie: „Oto Zbawca wśród nas!”