Moskwa: Pomnik papieża odsłonięty

Na wewnętrznym dziedzińcu Wszechrosyjskiej Państwowej Biblioteki Literatury Obcej w Moskwie im. M. I. Rudomino (WPBLO) odsłonięto pomnik Karola Wojtyły - Jana Pawła II. Dokonał tego Krzysztof Penderecki. Pomnik jest darem ambasady Polski i Fundacji "Semper Polonia".

Uroczystość wypadła w 33. rocznicę rozpoczęcia konklawe i na dwa dni przed rocznicą wyboru ówczesnego metropolity krakowskiego na papieża. Chociaż bł. Jan Paweł II nigdy nie był w Rosji, to teraz w jej stolicy stanął monument papieża-Polaka - światowej rangi intelektualisty.

Pomnik stanął w centrum Moskwy, zaledwie półtora kilometra od Kremla. Ustawiony na granitowym cokole i wykonany z brązu, ma dwa metry wysokości i waży ok. dwóch ton. Jego autorami są ukraiński rzeźbiarz Aleksander Wasiakin oraz młodzi rosyjscy rzeźbiarze: Ilja i Nikita Fioklinowie. „Widziałem papieża tylko w telewizji już jako bardzo starego człowieka. Teraz musiałem wykonać jego podobiznę jako człowieka młodego, z czasu, gdy tylko został papieżem. I myślę, że mi się udało” – zwierza się Wasiakin, Zasłużony Artysta Ukrainy.

Monument robi imponujące wrażenie i zapewne jest jednym z bardziej udanych i interesujących jego wizerunków na świecie. Przedstawia Jana Pawła II w naturalnych rozmiarach, siedzącego na fotelu i spoglądającego w dal. Na kolanach papież trzyma Biblię, na której opiera dłoń. Na otwartej stronie Pisma Świętego wyryto słowa z prologu Ewangelii św. Jana „Na początku było Słowo” (J 1,1).

Zgodnie z zamierzeniami inicjatorów rzeźbę cechuje swoista neutralność, tak aby nie wywoływać protestów Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego (RKP). Powstał więc pomnik humanisty, a nie hierarchy kościelnego. Nie ma tam krzyża ani nawet pasa papieskiej sutanny, który jednak znalazł się na kolanach Jana Pawła II, pod Księgą. Posąg ma ukazywać papieża jako wybitnego myśliciela i humanistę, a nie jako głowę Kościoła katolickiego, co - zdaniem fundatorów - pozwoliło przełamać początkowe opory ze strony RKP i ostatecznie postawić pomnik.

Znalazł on swe miejsce w tzw. ogrodzie wielkich humanistów, w gronie dwudziestu innych popiersi i rzeźb wybitnych ludzi kultury i sztuki z całego świata: Leonarda da Vinci, Abrahama Lincolna, Niccoló Macchiavellego, Heinricha Heinego, Charlesa Dickensa, Mahatmy Gandhiego, Jamesa Joyce'a, Raoula Wallenberga, Gabriela Mistrala, Jurija Łotmana, Dmitrija Lichaczowa i o. Aleksandra Mienia. Swoją wielkością pomnik papieża dominuje nad innymi.

Idea takiego właśnie uczczenia Jana Pawła II w stolicy Rosji pojawiła się półtora roku temu w środowisku niezależnej inteligencji moskiewskiej. Na początku w skład grupy inicjatywnej wchodziło kilka osób, a projekt przez długi okres czasu był utrzymywany w tajemnicy. Na czele grupy stanęli dyrektor generalna WPBLO Jekatierina Gienijewa i Grigorij Amnuel - reżyser, scenarzysta, polityk, działacz społeczny i dziennikarz.

Wyznał on, że pomysł postawienia pomnika papieża powstał po spotkaniu z nim w Rzymie w 2003 r., gdy reżyser był członkiem delegacji "Klubu Europejskiego" Rosyjskiej Dumy Państwowej. Jan Paweł II przyjął wówczas delegację. "Spotkanie z Ojcem Świętym, z wielkim humanistą i wielkim człowiekiem zapadło mi w sercu na zawsze” – powiedział Amnuel i podkreślił, że była to dla niego jedna z najważniejszych chwil w życiu.

W jednym z wywiadów przypomniał, jak bardzo Jan Paweł II pragnął odwiedzić Rosję i nie było mu to dane. “Dlatego powstała idea postawienia pomnika, aby każdy, kto zechce, mógł przyjść do biblioteki i spojrzeć papieżowi prosto w oczy, a potem się zadumać” - powiedział reżyser.

Dyrektor J. Gienijewa jest jedną z nielicznych już dziś osób w Rosji, które pozostają pod wpływem zamordowanego ponad 20 lat temu wybitnego prawosławnego kapłana, teologa i myśliciela Aleksandra Mienia. Wchodzi ona także w skład kolegium redakcyjnego rosyjskiej Encyklopedii Katolickiej. W jednym z wywiadów podkreśliła, że postawienie pomnika Janowi Pawłowi II będzie "ważnym wydarzeniem dla chrześcijańskiego dialogu w Rosji” i “wyrazem uznania ze strony rosyjskiego społeczeństwa dla tego, co papież zrobił dla dobra całej ludzkości”. Jan Paweł II na krótko przed śmiercią przyjął ją w Watykanie na osobistej audiencji. W czasie spotkania zapytała go: "Ojcze Święty, dlaczego zechciałeś się ze mną spotkać? Czy nie dlatego, że jestem duchową córką o. Aleksandra Mienia?”. Papież odpowiedział: „Tak, ale nie jest to jedyny powód. Twoja biblioteka robi coś bardzo ważnego. Wy łączycie kultury i tym samym umniejszacie niezgodę i nienawiść na świecie".

Jednym z wydarzeń poprzedzających odsłonięcie pomnika był wieczór wspomnień 19 maja br. w siedzibie Biblioteki pt. „Błogosławiony Jan Paweł II - Myśliciel, Poeta i Nauczyciel”. W czasie spotkania mówiono m.in. na temat: „Spotkania intelektualistów w Castel Gandolfo”, „Jeden autor, jedno dzieło, rożne formy realizacji przekazu «Tryptyku Rzymskiego» Jana Pawła II”, „Poemat Jana Pawła II «Misterium Wielkanocne»”, „Jan Paweł II - Papież i Człowiek, w życiu i w sztuce”. Ponadto zaprezentowano jedno z najważniejszych dzieł filozoficznych Karola Wojtyły - „Osoba i czyn”.

Na odsłonięcie pomnika zaproszono 200 osób: wybitnych przedstawicieli rosyjskiej inteligencji, polityków, a także zagranicznych dyplomatów i przedstawiciela RKP. Stronę katolicką reprezentował nuncjusz apostolski w Rosji abp Ivan Jurkovič, sekretarz generalny rosyjskiego episkopatu ks. Igor Kowalewski, inni księża i siostry zakonne.

Ceremonię poprowadziła dyr. Jekaterina Gienijewa. Uroczystość uświetniła m.in. kompozycja «Chaconne memoria del Giovanni Paolo II» wykonana przez Orkiestrę "Sinfonia Varsovia» pod dyrekcją kompozytora Krzysztofa Pendereckiego.

W ideę postawienia w Moskwie papieskiego pomnika zaangażowała się także polska dyplomacja, która silnie wsparła tę inicjatywę. Finanse na realizację projektu pomnika zebrała Fundacja Semper Polonia w Warszawie. Powstanie monumentu wsparły: Fundacji Polska Miedź, Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo, Przedsiębiorstwo Eksploatacji Rurociągów Naftowych "Przyjaźń", System Gazociągów Tranzytowych EuRoPol Gaz i ZELINO Ltd. Część środków zebrano także w samej Rosji.

Przy okazji odsłonięcia pomnika warto przypomnieć, że 25 września br. uroczyście obchodzono 100-lecie świątyni Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Moskwie, która dziewięć lat temu stała się katedrą rzymskokatolickiego metropolity archidiecezji Matki Bożej w Moskwie. Do jej renowacji przyczynił się także Jan Paweł II, o czym świadczy tablica w kruchcie świątyni. Jeśli dodamy do tego fakt, że w katolickiej Kurii Metropolitalnej w Moskwie znajduje się relikwiarz z kroplą krwi bł. Jana Pawła II, to możemy w tym widzieć dzieło Opatrzności Bożej, która sprawiła, że wielkie pragnienie Jana Pawła II odwiedzenia Rosji w jakiś sposób urzeczywistniło się.

«« | « | 1 | » | »»