Międzyprawosławne obchody ku czci generała-rusyfikatora ziem polskich

Rosyjski wojskowy, który przyczynił się do wyzwolenia ziem bułgarskich spod panowania tureckiego, był później generalnym gubernatorem w Warszawie i zasłynął z ostrej rusyfikacji, zwalczania polskich dążeń narodowych i Kościoła unickiego. Jego doczesne szczątki odkryto w 2008 r. w parku jego byłej posiadłości. Znajdowały się w zawalonej piwnicy i były zasypane śmieciami. Po przeprowadzeniu dokładnych badań ustalono, że są to kości generała i jego żony, toteż postanowiono przenieść je do rodzinnego grobowca Hurków w Sacharowie. Uroczystość odbędzie się w dniu wspomnienia św. Józefa Wołockiego – patrona generała. Przybędą na nią m.in. metropolici: warneński i presławski Cyryl z BKP oraz kiszyniowski i mołdawski Włodzimierz, minister kultury Rosji Aleksander Awdiejew, wyżsi dowódcy wojskowi oraz przedstawiciele ambasady bułgarskiej.

Gen. Josif W. Romejko-Hurko (po rosyjsku – Gurko; 1828-1901) pochodził z białoruskiego rodu szlacheckiego. Wcześnie związał się z wojskiem, m.in. uczestniczył w wojnie krymskiej (1853-56). W latach 1877-78 brał udział w wojnie rosyjsko-tureckiej o Bałkany, w której zasłynął z szeregu brawurowych działań, np. sforsował – jako pierwszy dowódca – góry Bałkany zimą, w wyniku czego zajął Sofię. Później jeszcze kilkakrotnie pokonał wojska tureckie, zwłaszcza w styczniu 1878 r. pod Filipopolem, przyczyniając się w ten sposób w wielkim stopniu do ostatecznego wyzwolenia Bułgarii. W uznaniu zasług został mianowany generałem kawalerii, a w samej Bułgarii okrzyknięto go bohaterem narodowym. Jego imieniem nazwano w tym kraju trzy miejscowości – miasto i dwie wioski. W Sofii jest patronem jednej z największych ulic – którą przeszedł ze swymi oddziałami 4 stycznia 1878 r., po wyzwoleniu miasta.

Po powrocie z kampanii bałkańskiej piastował kilka ważnych urzędów Rosji, po czym w latach 1883-94 był generał-gubernatorem (gubernatorem generalnym) w Warszawie i dowódcą Warszawskiego Okręgu Wojskowego. Doprowadził do wybudowania szeregu twierdz i dróg strategicznych w całym ówczesnym Kraju Nadwiślańskim (taką nazwę nadały po upadku Powstania Styczniowego w 1864 r. władze carskie istniejącemu od 1815 r. Królestwu Polskiemu). Jednocześnie dał się poznać jako zaciekły rusyfikator. Usunął język polski ze szkół i urzędów, znacznie zaostrzył cenzurę i prześladował unitów, których zresztą formalnie już wówczas nie było, gdyż w 1875 r. w Rosji ostatecznie zlikwidowano Kościół unicki, a jego wyznawców siłą włączono do prawosławia. W 1886 r. gen. Hurko został członkiem rosyjskiej Rady Państwa.

Po powrocie do Rosji w grudniu 1894 r. otrzymał nominację na generała-feldmarszałka, ale już w dwa lata później, gdy władzę w kraju objął car Mikołaj II, musiał ustąpić z zajmowanych stanowisk i przejść w stan spoczynku. Wrócił w swe strony rodzinne na terenie dzisiejszej Białorusi i tam zmarł. Pozostawił po sobie pięciu synów, z których czterech również obrało drogę kariery wojskowej.