Martwa tradycja, czy znak jedności

Ponieważ na razie nie ma postępu w oficjalnym dialogu teologicznym katolicko-prawosławnym, szczególnego znaczenia nabierają wszelkie gesty współpracy i zbliżenia między przedstawicielami obu Kościołów. Obecność przedstawicieli Kościoła katolickiego na obchodach ku czci św. Andrzeja jest wyrazem braterskiej więzi, łączącej Kościoły Wschodni i Zachodni. W kierowanych z tej okazji do siostrzanego Kościoła przesłaniach Jan Paweł II podkreślał, że katolicy i prawosławni powinni przezwyciężyć różnice i trudności, które przeszkadzają w osiągnięciu pełnej jedności między naszymi Kościołami. Niestrudzenie wyrażał też przekonanie, że jedność ta byłaby wyjątkowym świadectwem dla całego świata. Dlatego apelował do wiernych obu Wspólnot, aby w swoich środowiskach lokalnych umacniali między sobą braterskie relacje, wzajemny szacunek i pojednanie.

Ekumeniczny Patriarchat Konstantynopola to najwyższa honorowa instytucja Kościoła prawosławnego. Patriarcha Ekumeniczny, który nosi tytuł arcybiskupa Konstantynopola, sprawuje honorowy prymat w świecie prawosławnym. Podczas modlitw liturgicznych w cerkwiach na całym świecie jest wymieniany na pierwszym miejscu. On także reprezentuje prawosławie w kontaktach z innymi Kościołami. Arcybiskup Konstantynopola podejmuje również ważne decyzje w imieniu całego prawosławia, np. o uczestnictwie w ruchu ekumenicznym, zawsze jednak po konsultacji z pozostałymi wspólnotami autokefalicznymi i za ich zgodą. Zgoda Patriarchy Ekumenicznego jest wymagana do uzyskania autokefalii, czyli pełnej niezależności organizacyjnej, przez występujący o nią Kościół prawosławny. Bartłomiej I sprawuje władzę łącznie ze Świętym Synodem, składającym się z 12 metropolitów, który podejmuje uchwały w ważniejszych sprawach kościelnych.

Siedzibą Patriarchatu Ekumenicznego jest Stambuł. Od połowy XV wieku, kiedy Konstantynopol został zdobyty przez Turków, a prawosławny sobór Hagia Sophia zamieniony na meczet, Patriarchat Ekumeniczny jest jedynie duchową stolicą prawosławia, a kierujący nim arcybiskup Konstantynopola, Nowego Rzymu i Patriarcha Ekumeniczny przez wszystkie Kościoły autokefaliczne uznawany jest za honorowego zwierzchnika światowego prawosławia. Od 1991 roku funkcję tę sprawuje Bartłomiej I.