Wschód jest bliski

Maronickie hymny spod libańskich cedrów, patriarchowie Jerozolimy i starożytnej Antiochii przy jednym ołtarzu, pielgrzymi z Syrii i Libanu, szczęśliwe twarze cypryjskich katolików, taniec wikariusza łacińskiego ojca Umberto Barato z imigrantami z Ghany pod kościołem Krzyża Świętego, wreszcie serdeczny uścisk Benedykta XVI i Chryzostoma II, prawosławnego patriarchy Cypru. Nawet tylko dla tych obrazków warto było zorganizować całe to przedsięwzięcie. Benedykt XVIjako pierwszy papież w historii odwiedził wyspę, określaną jako „brama chrześcijańskiej Europy”. Nie był tu nawet taki globtroter jak Jan Paweł II. To tutaj ochrzczono pierwszego Europejczyka, tutaj Ewangelię głosili święci Paweł, Barnaba i Marek. To było jednak coś więcej niż pielgrzymka do wielonarodowego Kościoła. Na Cyprze spotkał się cały chrześcijański Bliski Wschód. 

Nie ma już Greka 
Czwartek, dzień przed pielgrzymką. Dojeżdżam do Limassol na południowym wybrzeżu. Nie rozumiem dziwacznego ograniczenia prędkości do 100 km na godzinę na autostradzie, więc kończy się standardowo: – Dokumenty proszę – policjant ogląda moje prawo jazdy. – Jest pan stałym rezydentem na Cyprze? – Nie, przyjechałem na pielgrzymkę papieską. – Aaa, na Papieża, to już jutro… A dokąd pan teraz tak pędzi? – Do Limassol, do kościoła św. Katarzyny. – To na pierwszym rondzie proszę skręcić w kierunku portu i potem prosto… – policjant oddaje mi dokumenty i rzuca na pożegnanie: – Tylko proszę trochę zwolnić. W Limassol nie ma chorągiewek z barwami Watykanu, które tego samego dnia widziałem w Nikozji, stolicy Cypru. Ale po wieczornej Mszy św. ostatni chętni odbierają karty wstępu na spotkania z papieżem. Większość tutejszych katolików to imigranci z Filipin, Indii, Sri Lanki, Ghany.

Są też Brytyjczycy, Austriacy i Polacy. Na Cyprze, jak nigdzie, mocno brzmią słowa św. Pawła: „Nie ma już Żyda czy Greka…”. – Jadę tylko do Pafos na spotkanie ekumeniczne, ale jestem szczęśliwa – mówi Eva z Austrii. – A ja wybieram się na wszystkie spotkania z papieżem – rzuca wiekowa już Angielka. Rodowitych Cypryjczyków (czy, jak kto woli, Greków cypryjskich) jest niewielu wśród katolików. Większość bowiem to prawosławni. Katolicy to około 13-tysięczna społeczność – zarówno rzymscy, jak i maroniccy. Ci ostatni dominują. Maronici to jedno ze wschodnich wyznań chrześcijańskich, które od wieków pozostają w jedności z Rzymem. Ich ojczyzną jest Liban, a patronem św. Maron, którego 1600-lecie śmierci wierni obchodzą właśnie w tym roku. Na Cyprze mają własną strukturę kościelną. Rzymscy katolicy cypryjscy formalnie należą do patriarchatu jerozolimskiego.

Papieżu, wracaj do domu 
– Chciałbym, żeby w każdym kraju prawosławnym katolicy cieszyli się taką swobodą jak na Cyprze – mówi nam o. Umberto Barato, wikariusz łaciński patriarchy jerozolimskiego w Nikozji. Spotykamy się w kościele Krzyża Świętego. – Media nagłośniły protesty prawosławnych przeciwko wizycie papieża, a to tylko trzech biskupów. Ja ich nie rozumiem: wcześniej podpisali się pod zaproszeniem, a nagle zaczęli mówić, że nie zgadzają się na to, by papież tu przyjechał – mówi franciszkanin.

Nieliczna grupa przeciwników protestowała już pierwszego dnia w Pafos. Potem widziałem ich tylko ostatniego dnia. Stali z ikonami i transparentami z napisem: „Papieżu, wracaj do domu”. Nie zakłóciło to jednak w żaden sposób radości ani katolików, ani prawosławnych. Spotkanie ekumeniczne w Agia Kyriakki w Pafos, miejscu, gdzie Ewangelię głosił św. Paweł, było jednym wielkim świętem. – Jestem szczęśliwa, to tak, jakby sam Jezus do mnie przyjechał – mówi mieszkająca na Cyprze Australijka. Wspólnie z imigrantem z Ghany trzyma wielki transparent grup neokatechumenalnych. Peter z Austrii jeździ za papieżem po całym świecie. – Byłem na Malcie, w Portugalii, teraz tutaj, i dalej będę jeździł. To moje życie – mówi krótko.