Prymas anglikańskiej prowincji „Cono Sur” z Ameryki Południowej abp Gregorio J. Venables widzi mizerne szanse na wspólną przyszłość anglikanizmu. Jego zdaniem, „tylko cud może uratować jedność światowej Wspólnoty Anglikańskiej”.
Amerykański biskup ma też poważne wątpliwości co do „pokojowego rozejścia się” uczestników Konferencji Lambeth obradującej obecnie w Canterbury.
Venables, stojący na czele prowincji obejmującej 6 krajów Ameryki Południowej, jest jednym z niewielu biskupów anglikańskich, który obecnie uczestniczy w Konferencji Lambeth; wcześniej, pod koniec czerwca, wziął udział w konkurencyjnym spotkaniu biskupów-tradycjonalistów w Jerozolimie.
Obecną Konferencję zbojkotowało ok. 200 biskupów „Południa”, protestując w ten sposób przeciwko „tendencjom do rozluźnienia” w Kościele anglikańskim. Hierarcha ubolewa, że tak wielu biskupów-tradycjonalistów odcięło się od Konferencji Lambeth, co automatycznie uniemożliwia im udział w dialogu na bieżące tematy.
22 lipca w Canterbury toczył się ostry spór na temat biskupów homoseksualistów we Wspólnocie Anglikańskiej. Biskupi z Sudanu domagali się od Kościołów w USA i Kanadzie natychmiastowego zaprzestania wyświęcania gejów na biskupów. „Sakry te nie tylko wywołały głębokie podziały we Wspólnocie, ale ucierpiało na tym także świadectwo Kościoła w Afryce”, stwierdził prymas Kościoła Episkopalnego w Sudanie abp Daniel Deng Bul Yak.
Podkreślił on, że święcenia „praktykujących” homoseksualistów ośmieszyły Kościół i odebrały mu wiarygodność w kontaktach z innymi religiami. „Wierzymy, że płciowość człowieka jest darem od Boga, znajdującym swój prawidłowy wyraz jedynie w wieloletnim związku małżeńskim mężczyzny i kobiety”, napisali we wspólnym oświadczeniu anglikańscy biskupi Sudanu.
Jednocześnie wezwali oni Wspólnotę Anglikańską do jedności i zapewnili o swojej lojalności wobec jej honorowego zwierzchnika, abp. Rowana Williamsa z Canterbury. Oświadczyli też, że ufają wskazaniom podjętym przez Konferencję Lambeth zwracając zarazem uwagę, że głos prymasa i Konferencji szanują wszystkie prowincje kościelne. Spotkanie w Canterbury musi ochronić światową Wspólnotę Anglikańską przed podziałem, a jednością nie można igrać w sposób lekkomyślny – podkreślili biskupi sudańscy.
Konferencja Lambeth odbywa się co 10 lat i stanowi jedno z trzech głównych gremiów światowej Wspólnoty Anglikańskiej, na którą składają się 44 Kościoły krajowe i regionalne, obejmujące przeszło 160 krajów i liczące łącznie ponad 80 mln wiernych. Łącznie są to 34 prowincje kościelne, 4 Kościoły zjednoczone i 6 innych Kościołów. Anglikanizm jest trzecim pod względem liczebności wyznaniem chrześcijańskim na świecie (po katolikach i prawosławnych). Pierwsza taka Konferencja odbyła się w 1867. Każdorazowo przewodniczy jej honorowy prymas Wspólnoty arcybiskup Canterbury.
Chociaż Konferencja Lambeth nie może podjąć decyzji wiążących całą Wspólnotę Anglikańską, niemniej jednak jej zalecenia cieszyły się dotychczas wielkim autorytetem. Anglikańskie prowincje kościelne są niezależne, a władzą nadrzędną dla ich wyznawców są wyłącznie krajowe konferencje biskupów.
Dwa pozostałe fora gromadzące przedstawicieli całej Wspólnoty to Spotkania Prymasów (Kościołów członkowskich), których jest 38; po raz pierwszy obradowało ono w 1979, a po raz ostatni, jak dotychczas, w Dar es-Salaam (Tanzania) w dniach 14-19 lutego 2007, oraz Anglikańska Rada Konsultacyjna, zbierająca się średnio co 3 lata. Dotychczas odbyło się 13 jej posiedzeń – pierwsze w 1971, ostatnie, jak do tej pory, w 2005 w Nottingham.
Program konferencji w Canterbury, rozpoczętej 16 lipca, przewiduje, że po kilkudniowej przerwie na rekolekcje obrady potrwają do 3 sierpnia. Obok dwóch punktów spornych (święcenia biskupie dla kobiet i homoseksualistów) porządek dzienny przewiduje omówienie takich zagadnień jak ochrona środowiska naturalnego i wyznaczenie nowych kierunków w działalności misyjnej Kościoła anglikańskiego.
Na spotkanie biskupów anglikańskich zaproszono również przedstawicieli innych wyznań i organizacji ekumenicznych. Są wśród nich przewodniczący Papieskiej Rady Popierania Jedności Chrześcijan kard. Walter Kasper i sekretarz generalny Światowej Rady Kościołów pastor Samuel Kobia. Przemawiał także inny delegat Watykanu, prefekt Kongregacji Ewangelizacji Narodów kard. Ivan Dias. Uczestników Konferencji przyjmie na „garden party” 24 bm. królowa Wielkiej Brytanii Elżbieta II, która formalnie jest głową anglikanizmu.
W ramach kampanii w dniach 18-24 listopada br. zaplanowano ok. 300 wydarzeń.
Podczas liturgii odczytano Przesłanie Soboru Biskupów z okazji 100-lecia autokefalii.
W Białymstoku odbył się z tej okazji koncert dzieł muzyki cerkiewnej w wykonaniu stuosobowego chóru.