O jaką jedność modlą się chrześcijanie?

Najbliższy katolikom jest model jedności nawiązujący do biblijnego obrazu Kościoła jako Ciała Chrystusowego. Mocniejszy akcent pada tutaj na jedność niż na różnorodność. Dotychczasowe Kościoły czy Wspólnoty muszą stworzyć jeden kościelny organizm (stąd mówi się o jedności organicznej). Niezbędne jest wypracowanie wspólnego wyznania wiary, pełna zgodność co do sakramentów i urzędu kościelnego (kapłaństwa) oraz, co istotne, jednolita struktura organizacyjna.

Odmienny model proponują Kościoły protestanckie. Określa się go jako „jedność w pojednanej różnorodności”. Model ten opiera się na założeniu, że różnorodność wewnątrz chrześcijaństwa jest czymś cennym, a poszukiwanie absolutnej jednolitości w formułach wiary, w liturgii czy w duchowości nie powinno być ideałem. Poszczególne wyznania powinny więc zachować swoją specyfikę, unikając wzajemnego potępienia. Dla wyrażenia jedności Kościoły winny uznać wzajemnie chrzest i urzędy kościelne, wspólnie sprawować Eucharystię oraz zobowiązać się do jedności w chrześcijańskim świadectwie wobec świata.

Wrażliwości prawosławnej najbardziej odpowiada model „wspólnoty soborowej”. Pojęcie „soborowość” wpisane jest mocno we wschodnią tradycję teologiczną. Wyraża ono myśl, że Kościół potrzebuje koniecznie form soborowych, aby mógł realizować uniwersalną wspólnotę. Poszczególne Kościoły winny pozostawać w braterskiej jedności, wyznawać tę samą wiarę apostolską, posiadać wspólnotę chrztu i Eucharystii, uznawać nawzajem swoje urzędy kościelne. Więź między poszczególnymi Kościołami ma wyrażać spotkanie reprezentantów Kościołów, czyli sobór. Z kolei postanowienia soboru domagają się praktycznego uznania (recepcji) w Ludzie Bożym. W rozumieniu prawosławnym soborowość jest jedną z podstawowych cech Kościoła, która realizuje się nie tylko podczas soboru, ale w każdej Eucharystii, we wspólnotach parafialnych czy diecezjalnych.

Zjednoczenie dzięki miłości

Powyższe modele jedności nie są jedynymi propozycjami. Trzy wymienione można jednak uznać za najważniejsze. Warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden model jedności Kościoła, teologicznie najbardziej fundamentalny. Jest nim tajemnica więzi łączącej Ojca, Syna i Ducha Świętego. Bóg jest jednocześnie jednością i różnorodnością. Każda z Osób Trójcy jest sobą w relacji do pozostałych, jest sobą - dzięki innym, z innymi, dla innych. Napięcie między jednością i różnorodnością zostaje ostatecznie pokonane tylko dzięki miłości. Boża miłość obecna w Kościele pozostaje najważniejszą zasadą jednoczenia.

W ekumenicznych dążeniach teoretyczne modele jedności spełniają funkcję tylko pomocniczą. Wierzymy, że dzieło pojednania nie zależy w pierwszym rzędzie od ludzkich wysiłków, ale jest ostatecznie darem Ducha Świętego. Dlatego ekumeniczna nadzieja sięga dalej niż ludzkie projekty.