Arcybiskup Jeremiasz: Być może nowa jakość

W Gazecie Wyborczej z dnia 18 maja 2006 r. wyjątkowo emocjonalnie zareagował Władyka na informację o rzekomej współpracy ks. profesora Michała Czajkowskiego ze Służbą Bezpieczeństwa PRL. Powiedział Władyka wtedy: Jest rzeczą tragiczną, że tak łatwo można oszkalować człowieka niewinnego. Nie starcza mi słów oburzenia, by wyrazić protest przeciwko takiemu postępowaniu. Chciałbym po prostu powiedzieć: "Bracie mój, Michale, księże profesorze, nie wierzę temu, co o Tobie napisano. Życzę, żeby po tej Golgocie zajaśniała światłość zmartwychwstania, którą wszyscy ujrzą". Jaka winna być postawa nas, prawosławnych chrześcijan wobec tak ważnego ostatnio problemu, jakim jest lustracja.

Oddzielałbym lustrację od kwestii przynależności wyznaniowej. Nie jest to problem teologiczny, choć mogą być odmienne punkty wyjściowe do dyskusji o nim wyznaczone przez życie Kościoła, mentalność. To, co się dzieje z lustracją, a zwłaszcza elementy „dzikiej lustracji” jest rzeczą wysoce niewłaściwą, ponieważ krzywdzi się wielu ludzi. Popieram w tym zakresie stanowisko kardynała Stanisława Dziwisza, (który zabronił ujawniania nazwisk współpracowników SB ks. Tadeuszowi Isakowiczowi – Zaleskiemu przyp. redakcji). Można mówić o winie jedynie wówczas, jeśli ta wina została wyraźnie, jednoznacznie potwierdzona i to przez instancję obiektywną. Np. przez Sąd Lustracyjny, na ile może on być obiektywny, bo jest jeszcze kwestia kryteriów oceny. Jest tutaj tyle niewiadomych, tyle możliwości manipulacji, że ogłoszenie, iż ktoś był agentem praktycznie równa się eliminacji tego człowieka ze społeczeństwa. Dopóki nie zostało udowodnione, że ktoś jest winien, nie powinno się człowieka osądzać w środkach masowego przekazu. Takie postępowanie rzeczywiście oburza i nie może mieć miejsca, bo przeczy wszelkim zasadom zarówno logiki, jak i życia społecznego.

Nie bardzo wiem, czemu ma służyć wynik lustracji. Często powoduje eliminację człowieka z życia społecznego. Mam również pewne zastrzeżenia co do wyroków potwierdzających współpracę ze służbą bezpieczeństwa, wydawanych przez Sąd Lustracyjny. Mam obawy, co do tego, czy zastosowano właściwe kryteria. Sąd Lustracyjny daje jednak pewność tego, że będzie miał miejsce przewód sądowy, w którym oskarżony może się bronić.

Księdza Michała Czajkowskiego znam od jesieni 1982 r. Po ludzku trudno mi przypuszczać, że ten człowiek był donosicielem, który informował służbę bezpieczeństwa o księdzu Popiełuszce. Nie bardzo wiąże mi się to z jego postawą. Raczej jest to sprawa pewnego uwikłania osób, które chciały przed rokiem 1989 robić coś dobrego i musiały się kontaktować z władzami partyjnymi, czy do nich przychodzili pracownicy służby bezpieczeństwa. Dotyczyło to również duchowieństwa naszego Kościoła, ale i nie tylko. Np. ludzi kultury, środowiska filmowców.

Bardzo często ludzie uczciwi, nie szli na współpracę, ale odbywali rozmowy w nadziei, że może coś wyjaśnią, może coś pomogą tym ludziom, którzy decydują, by podjęli właściwą decyzję. Takie sytuacje należy również brać pod uwagę.

W trakcie przemówienia w kościele luterańskim jako jedną z wielu cennych inicjatyw ekumenicznych określił Władyka między innymi wspólny przekład ksiąg Nowego Testamentu, którego jest współautorem. Tymczasem nie wydaje się, by w naszym Kościele przekład ten znalazł szersze zastosowanie, albo żeby był szerzej rozprowadzany.

Przekład jest dziełem grupy czterech osób. Nie ma potrzeby, by się śpieszyć, trzeba wykonać dokładnie pracę. Wszystkie Ewangelie są przetłumaczone, egzemplarze zostały przekazane wszystkim biskupom naszego Kościoła. Jest szansa, że stanie się on tekstem Nowego Testamentu zaaprobowanym przez Sobór Biskupów PAKP do użytku liturgicznego. Sprawa jest poważna, chodzi o to, by tekst był wierny w stosunku do oryginału i dlatego potrzeba na to czasu. Jeśli ktoś korzysta z tekstu polskiego, to wybiera samodzielnie jeden z istniejących przekładów. Istnieje w tym zakresie pełna wolność, nie widzę powodu do pośpiechu.