Ku czci Św. Mikołaja Cudotwórcy

Według kalendarza juliańskiego, z którego przy ustalaniu dat świąt religijnych korzysta wielu prawosławnych, uroczystość ku czci św. Mikołaja przypada 19 grudnia, czyli trzynaście dni po tradycyjnych Mikołajkach. W niektórych prawosławnych rodzinach daje się z tej okazji drobne prezenty, podobnie jak 6 grudnia.

Przedpołudniowej liturgii w białostockiej katedrze przewodniczył ordynariusz prawosławnej diecezji białostocko-gdańskiej arcybiskup Jakub, w asyście m.in. arcybiskupa lubelsko-chełmskiego Abla oraz arcybiskupa Artemiusza z Grodna na Białorusi. W województwie podlaskim podobne świąteczne uroczystości odbyły się również m.in. w Bielsku Podlaskim, Białowieży, Narewce i Drohiczynie.

Biskup Mikołaj żył na przełomie III i IV wieku w Azji Mniejszej. Urodził się jako jedyny syn pobożnych rodziców. W żywotach świętych zapisano, że gdy był młodym kapłanem, po śmierci rodziców cały swój majątek rozdał biednym.

Ten czczony w Kościele katolickim i prawosławnym teolog, zwany "cudotwórcą", jest patronem żeglarzy i wędrowców, a także panien pragnących zmienić stan cywilny.

Zasłynął z podrzucania złota i jedzenia do domu trzech biednych sióstr, by mogły wyjść za mąż. Stąd wziął się zwyczaj obdarowywania prezentami w jego święto. Podczas pielgrzymki do Ziemi Świętej zapowiedział żeglarzom, że czeka ich straszna burza; morze uspokoiły modlitwy świętego. Św. Mikołaja uważa się także za orędownika osób skrzywdzonych przez los. Jego relikwie znajdują się w Bari we Włoszech. Przeniesiono je tam z Myr w Licynii, gdzie święty zmarł 6 grudnia 352 roku jako biskup tego miasta.

Białostocka katedra prawosławna pod wezwaniem św. Mikołaja Cudotwórcy została wybudowana w latach 1843-46 jako świątynia parafialna, bowiem Białystok należał wówczas do diecezji grodzieńskiej. W 1951 roku, po utworzeniu prawosławnej diecezji białostocko-gdańskiej, podniesiono ją do rangi świątyni katedralnej.

W katedrze znajduje się, szczególnie czczona, ikona przedstawiająca Świętego Mikołaja. W każdą środę odprawiane są przed nią specjalne modlitwy (akatysty).

Województwo podlaskie jest uznawane za centrum prawosławia w Polsce. Ocenia się, że w całym kraju Cerkiew ma ok. 550-600 tys. wiernych. Przyjmuje się, że połowa z nich mieszka w północno-wschodniej Polsce.