Swego czasu bardzo popularna na Rusi teoria „Trzeciego Rzymu”, obecnie nie ma dla nas najmniejszego znaczenia” – podkreślił metropolita Hilarion (Ałfiejew).
Przewodniczący Wydziału Zewnętrznych Kontaktów Kościelnych Patriarchatu Moskiewskiego w przeddzień wyjazdu do Grecji udzielił wywiadu greckiej gazecie „Katemirini”, w którym ustosunkował się do siedemnastowiecznej teorii określającej Moskwę mianem „Trzeciego Rzymu”.
Nawiązując do obowiązującej kiedyś w prawosławnym świecie tzw. pentarchii, czyli tradycyjnym rozdzieleniu bizantyjskiego świata na pięć równorzędnych patriarchatów, rosyjski hierarcha prawosławny powiedział, że „ta teoria miała świeckie pochodzenie i jak wszystkie kościelno-polityczne teorie daleka była od istoty prawosławnej wiary”.
Również teoria „Trzeciego Rzymu” według metropolity Hilariona miała świeckie pochodzenie. Wyraził on przekonanie, że wszystkie wątpliwej jakości teorie poddane będą wkrótce ocenie na przygotowywanym od pół wieku Wszechprawosławnym Soborze.
Rosną m.in ograniczenia w zakresie deklaracji chrześcijańskiego światopoglądu w życiu publicznym.
Boże Narodzenie jest również okazją do ponownego uświadomienia sobie „cudu ludzkiej wolności”.