Eucharystia w luteranizmie i innych Kościołach protestanckich

Człowiek nie może żyć tylko o dwóch płucach, bez serca, ale serce, które jest motorem życia, nie może istnieć bez płuc.

Podczas, gdy katolicyzm i prawosławie są stosunkowo dość jednolite teologicznie, protestantyzm dzieli się teologicznie na kilka wyznań. Najbardziej teologicznie podzielony jest protestantyzm, jeśli chodzi o naukę o sakramentach: Sakrament Chrztu Świętego i Sakrament Ołtarza.

Protestantów dzieli nauka o Sakramencie Chrztu św. tak daleko, że np. chrześcijańskie wyznania o kierunku baptystycznym, zielonoświątkowym i adwentystycznym nie uznają chrztu świętego niemowląt dokonanego w Kościołach luterańskich, reformowanych, metodystycznych i anglikańskich. Jeszcze bardziej dzieli protestantów nauka o Sakramencie Ołtarza na: luteranizm, kalwinizm, zwinglianizm, oraz metodyzm i anglikanizm.

Jeśli chodzi o Sakrament Eucharystii najbardziej zbliżony do prawosławia i katolicyzmu jest luteranizm, pośrodku jest anglikanizm, kalwinizm i metodyzm, a na przeciwległym krańcu zwinglianizm z tzw. Kościołami ewangelikalnymi. Sakrament Eucharystii w wymienionych Kościołach posiada różne nazwy, takie jak:Sakrament Ołtarza, Wieczerza Pańska, Wieczerza Święta, Komunia Święta, czy Eucharystia.

Luterańska nauka o Eucharystii

W teologii luterańskiej „Sakrament to obrzęd święty ustanowiony przez samego Jezusa Chrystusa, w którym pod widzialnymi znakami udzielana jest niewidzialna łaska Boża.” Na pytanie: „Co to jest Sakrament Ołtarza?”, ks. dr Marcin Luter w swoim Małym Katechizmie odpowiada: „Jest to prawdziwe ciało i prawdziwa krew Pana naszego Jezusa Chrystusa, pod chlebem i winem nam chrześcijanom do spożywania i picia przez samego Chrystusa ustanowione.” Luter ani na chwilę nie wątpił, że w tym Sakramencie jesteśmy uczestnikami prawdziwego ciała i krwi Chrystusa, że w nim realnie, substancjalnie i rzeczywiście obecny jest ukrzyżowany i zmartwychwstały Jezus Chrystus.

Dla Lutra i dla jego współwyznawców „w”, „z”, „pod” postaciami chleba i wina jest obecny prawdziwie, realnie i substancjalnie Jezus Chrystus ukrzyżowany i zmartwychwstały. On w Wieczerzy Świętej jest obecny nie tylko subiektywnie we wierze, ale także obiektywnie w chlebie i winie. Z istniejących w starożytnym Kościele dwóch nauk o Eucharystii – „transsubstancjacji” i „konsubstancjacji”, Kościół katolicki na soborze laterańskim w roku 1215 przyjął naukę o transsubstancjacji, a luteranizm przyjął naukę o konsubstancjacji.

Na tej podstawie Kościół luterański naucza w Dużym Katechizmie: „W sprawie transsubstancjacji (przemiany substancji elementów) w ogóle nie bierzemy pod uwagę sofistycznego, chytrego wymysłu, dzięki któremu zmyślają, że chleb i wino zatracają swoją naturalną substancję i że zachowuje się tylko kształt i barwa chleba, a nie pozostaje on chlebem prawdziwym. Bardzo dobrze, bowiem zgadza się z Pismem św. to, że chleb jest obecny i nim pozostaje, jak sam Paweł to określa: "Chleb, który łamiemy" (I Kor.10,16), i dalej: "Tak niechaj je z chleba" (I Kor. 11,28).”

Oczywiście księgi wyznaniowe luteranizmu mocno podkreślają konieczność udzielania wszystkim Eucharystii pod dwiema postaciami, jak ją ustanowił Chrystus i nakazał: „Pijcie z niego wszyscy.” Dogmatyka luterańska, zwłaszcza Chrystologia naucza, że na podstawie nauki o „Ubiquitas Corporis Christi” – „wszechobecności ciała Chrystusowego”, ciało Chrystusa jest wszechobecne, a więc także w chlebie i winie poświęconym Słowem Chrystusa wypowiedzianym w Wieczerniku, które wypowiada z rozkazu i w miejsce Chrystusa, jako „repesentant Christi personam” (Apologia Konfesji Augsburskiej art. VII pkt 28.), a więc ustanowiona przez Kościół poprzez modlitwę do ducha Świętego i włożenie rąk biskupa osoba (powołana „rite vocatus”).

Słowa konsekracji wzięte z 3 Ewangelii i z I listu św. ap. Pawła do Koryntian wypowiada w czasie liturgii każdy ewangelicki biskup lub ksiądz, następująco: