Urząd posługiwania kościelnego

Księgi Wyznaniowe luteranizmu wyraźnie stwierdzają: "Jeśliby biskupi spełniali w sposób należyty swój obowiązek i troszczyli się o Kościół i Ewangelię, można by im w imię miłości i spokoju, ale nie z musu, pozwolić by ordynowali i konfirmowali nas i naszych kaznodziejów..." [11]. Ponieważ tego warunku ówcześni biskupi katoliccy na terenie niemieckim nie mogli spełnić, dlatego z konieczności luteranie musieli sami ordynować, i to na podstawie Nowego Testamentu. Chociaż na terenie Prus Książęcych dotychczasowi biskupi katoliccy pozostali jako biskupi ewangeliccy np. pierwszy biskup sambijski Jerzy von Polentz (1478-1550) w Królewcu, czy biskup pomezański Erhard von Queiss (1523) [12], to jednak po za Szwecją, ze względu jednak na brak wyświęconych biskupów, zarówno luteranie, jak też i inni protestanci w wielu Kościołach krajowych od czasów Reformacji, udzielali święceń - ordynacji z konieczności przez tych duchownych, którzy byli przez Synody legalnie wybrani na urząd zarządzania Kościołem, lub całą prowincją kościelną, a więc, którzy sprawowali urząd nadzoru (episkope) Kościoła.

To, że sprawa Urzędu Kościoła była od samego początku i zawsze bardzo poważnie traktowana przez Kościół luterański świadczy choćby i to, że nauczyciele ze Śląska Cieszyńskiego wyjeżdżali do Konsystorza aż do Wittenbergi, a później do Legnicy (1562), do Brzegu nad Odrą (1564-1740), do Wrocławia (1619), aby zdać egzamin kościelny i przyjąć ordynację z rąk generalnego superintendenta (duchowny zwierzchnik prowincji kościelnej - "metropolia"), czy też superintendenta (zwierzchnik mniejszego okręgów kościelnych - "diecezja"), który w asyście co najmniej dwóch innych księży dokonywał ordynacji. Natomiast na Mazurach, jak wyżej stwierdziliśmy, byli biskupi, a później do służby przyjmowano często byłych księży katolickich z Polski (np. ks. Stanisław z Krakowa w Działdowie, ks. Maciej Wannovius w Sorkwitach, ks. Jakub Wilamowski w Mikołajkach, ks. Andrzej Samuel w Dąbrównie, ks. Malecki w Ełku, ks. Jan Seklucjan w Królewcu), którzy już jako wyświęceni w Polsce księża katoliccy, bez ponownej ordynacji pełnili funkcje duchowne w Kościele Ewangelickim i dalej go przekazywali swoim następcom, gdyż Kościół luterański w przeciwieństwie do Kościoła Rzymsko - Katolickiego, nigdy nie kwestionował, podobnie jak i chrztu, tak i ważności święceń katolickich.

Znaczenie historycznej sukcesji apostolskiej biskupów w Polsce szczególnie podkreślali Bracia Czescy (Unitas Fratrum - Jednota Braterska), którzy osiedlili się w Wielkopolsce - 1548 (Leszno Wlkp., Żychlin k/ Konina) i przyznawali się do Konfesji Augsburskiej. Historyczną sukcesję apostolską biskupów sami bowiem otrzymali od włoskich Waldensów w roku 1467 i przekazywali ją nieprzerwanie swoim biskupom uważając ją za wielkie dobrodziejstwo Kościoła, którego nie należy lekceważyć, ani się nigdy pozbyć. Tę sukcesję biskupią otrzymali biskupi, którzy nieraz z różnych względów nazywani byli "seniorami" (starszymi) i "konseniorami". Znani z nich to biskupi: Daniel Ernest Jabłoński, Jan Amos Komeński, Piotr Jabłoński, Mikołaj Gertichius, Bythner, Dawid Nitschmann i Mikołaj hr. Zinzendorf (Herrnhut).

Reformacja luterańska nigdy nie była też przeciwna ani "sukcesji apostolskiej", ani tym bardziej episkopatowi. Była natomiast przeciwna "episkopatowi monarchicznemu", a więc jednoosobowemu kierownictwu i zarządzaniu Kościołem.

Toteż w ostatnim stuleciu XX wieku, w czasach dążności ekumenicznych, dzięki lepszemu zrozumieniu "powszechności" (a więc "katolickości") i "ekumeniczności" Kościoła, w wielu Kościołach luterańskich na świecie przyjmowano od luterańskiego Kościoła Szwecji (Svenska Kyrkan) historyczną sukcesję apostolską biskupów (Estonia 1918, Łotwa 1922, Słowacja 1925, Finlandia ponownie w r. 1934, Niemcy 1975, Rosja 1994, Litwa, Indie, Afryka, Kanada, Ameryka).

Podobnie było też i w naszym polskim Kościele Ewangelicko-Augsburskim [13]. Poprzez czynny udział w konsekracji biskupa Janusza Narzyńskiego (6 IV 1975 r.) nie tylko biskupa Kościoła Andrzeja Wantuły (1959-1975), lecz także dwóch innych biskupów posiadających skandynawską sukcesję apostolską: biskupa generalnego Jana Michalko z Bratysławy (1970 -1989) i biskupa Władysława Kiedronia z Czeskiego Cieszyna (1971-1992), także Kościół luterański w Polsce tym samym otrzymał skandynawską sukcesję apostolską. Obecnie wszyscy luterańscy biskupi w Polsce posiadają historyczną sukcesję apostolską biskupów, którą otrzymali przez modlitwę do Ducha Świętego i włożenie rąk innych biskupów, przede wszystkim luterańskich biskupów krajów skandynawskich (Szwecja, Finlandia), krajów nadbałtyckich (Łotwa, Estonia i Litwa), Słowacji, Czech, Niemiec, którzy ją albo przez wieki zachowali, lub też dopiero w ostatnich dziesiątkach lat także przyjęli łańcuch przekazywania urzędu biskupiego.

Z dwunastu biskupów z całej Europy, którzy wkładali ręce podczas konsekracji Biskupa Jana Szarka w dniu 3 maja 1991 r. cztery nazwiska biskupów wypada tu wymienić dla potomnych: bp Janusz Narzyński, bp Johannes Hanselman ( zm. 2 X 1999 r., były Prezydent ŚFL, Monachium, konsekrowany m.in. przez szwedzkiego biskupa Sunklera 28.9.1975 r.), bp Olavi Rimpiläinen (Oulu, Finlandia), bp Tord Har-lin (Biskup pomocniczy Arcybiskupa Uppsali w Szwecji).

Natomiast w święceniach biskupich aktualnego Zwierzchnika Kościoła Ks. Biskupa Janusza Jaguckiego w Święto Epifanii, dnia 6 stycznia 2001 r. czynny udział przez modlitwę i włożenie rąk wzięli udział oprócz Biskupa Kościoła dr. Jana Szarka, Biskupa - Seniora dr. Janusza Narzyńskiego i wszystkich polskich biskupów diecezjalnych, także biskupi: Walter Jagucki z Leeds (Anglia) (konsekrowany w Londynie przez szwedzkiego Biskupa Diecezji Linköpings Martina Linda w dniu 27 maja 2000 r.), Paavo Kortekangas z Finlandii (Biskup Diecezji Tampere od 1981 r), wiceprezydent ŚFL bp gen. Julius Filo z Bratysławy (Słowacja), bp Klaus Wollenweber z Görlitz (RFN), bp Herwig Sturm z Wiednia (Austria), bp Władysław Volny z Czeskiego Cieszyna (Czechy) i biskup SELK-u Diethard Roth z Hannower (RFN).

Poprzez czynny udział w konsekracji Ks. Biskupa Ryszarda Bogusza we Wrocławiu przez nałożenie rąk biskupów bratnich Kościołów: ewangelicko-unijnego (bp Joachim Rogge), ewangelicko-reformowanego (bp Zdzisław Tranda), starokatolickich Unii Utrechckiej (bp Wiesław Skołucki i bp Zdzisław Koralewski), prawosławnego (abp Jeremiasz - Jan Anchimiuk), rzymsko-katolickiego (bp Jan Tyrawa), ta "ekumeniczna sukcesja apostolska" z kolei za pośrednictwem Księdza Biskupa Ryszarda Bogusza przekazana została w czasie konsekracji biskupom: Mieczysławowi Cieślarowi, Ryszardowi Borskiemu i Januszowi Jaguckiemu. Tak więc po raz pierwszy od czasów Reformacji nasz Kościół w Polsce posiada także "ekumeniczną sukcesję apostolską".