Spotkanie Pańskie

Spotkanie Pańskie jest świętem nieruchomym obchodzonym 2/15 lutego, czterdziestego dnia po Narodzeniu Chrystusa. Lokalnie obchodzone było już w III w., a w IV w. na Wschodzie zaliczono je do dwunastu wielkich świąt cerkiewnych. Od początku Cerkiew traktowała je jako spotkanie ludzkości w osobie starca Symeona z Bogiem, spotkanie Starego i Nowego Testamentu. W początkowym okresie swego istnienia Spotkanie było traktowane jako święto ku czci Bogurodzicy. Później, pomimo swej niewątpliwej bliskości świętom maryjnym, zostało zaliczone go grupy świąt Pańskich, poświęconych bezpośrednio Chrystusowi.

Podstawą ikonograficznych przedstawień święta jest Ewangelia. Okoliczności Spotkania relacjonował tylko jeden z ewangelistów - Apostoł Łukasz (Łk 2, 22-38).

Prawo Mojżeszowe nakazywało, aby nad każdym pierworodnym potomkiem płci męskiej czterdziestego dnia po narodzeniu odprawiano obrzęd poświęcenia Bogu. Chociaż Matka Boża, jako Ta, która poczęła i porodziła swe Dzieciątko w sposób nieskazitelny nie podlegała obrzędowi oczyszczenia, z szacunku do Prawa przybyła do Świątyni, aby wypełnić ten obrzęd.

W przeciwieństwie do większości ikon przedstawiających najważniejsze święta cerkiewne, w centrum ikony Spotkania Pańskiego nie znajduje się ani Chrystus, ani Bogurodzica, lecz ołtarz ze wznoszącym się nad nim, wspartym na kolumnach baldachimem (cyborium), będącym częścią wyposażenia liturgicznego Świątyni jerozolimskiej. Baldachim i ołtarz jakby dzielą ikonę na dwie połowy. Po prawej przedstawiana jest Matka Boża i sprawiedliwy Józef, a po lewej starzec Symeon i prorokini Anna. Poza nimi na ikonach Spotkania nie spotyka się żadnych innych postaci.

Ikonografia Spotkania Pańskiego ukazuje chwilę, gdy czterdzieści dni po Narodzeniu Chrystusa Matka Boża i sprawiedliwy Józef przynieśli Go do Świątyni jerozolimskiej. Ikona przedstawia starca Symeona z Dzieciątkiem na rękach, stojącego na wejściowych stopniach do świątyni. Kierowany Świętym Duchem przybył on tam, aby wypełniły się wszystkie starotestamentowe nadzieje. W jego osobie skupia się jakby cała starotestamentowa pobożność i wielka tęsknota świata żydowskiego za Zbawicielem. Oto dożył chwili, w której miał na własne oczy ujrzeć Chrystusa. Symeon był bowiem bardzo sędziwym starcem, człowiekiem sprawiedliwym i pobożnym, kapłanem przy Świątyni jerozolimskiej. Będąc jednym z siedemdziesięciu tłumaczy Pisma Świętego na język grecki, przeżył głęboką rozterkę przy słowach „Oto panna pocznie i porodzi Syna” (Iz 7, 14). Za to zwątpienie Anioł oznajmił mu, że nie umrze zanim na własne oczy nie ujrzy spełnienia proroctwa. Kres jego oczekiwania nastał właśnie w chwili przyniesienia Chrystusa do Świątyni.