Spotkanie Pańskie

Starzec Symeon całym sobą pochyla się nad Dzieciątkiem, a wszystkie linie jego sylwetki skierowane są ku Zbawicielowi. Chrystus siedzi na rękach Symeona, które w geście pokory okryte są rąbkiem szaty. Dzieciątko nie leży na jego dłoniach jak zwykłe niemowlę, lecz siedzi niczym czterdziestodniowy Król zasiadający na tronie. Zazwyczaj prawą dłonią błogosławi pochylającego się nad Nim Symeona, a w lewej trzyma zwój obdarzający odpuszczeniem grzechów. Głowa Dzieciątka i Jego spojrzenie nie jest przy tym zwrócona ku Matce Bożej lecz ku Symeonowi. Tylko nieliczne ikony tego święta, ukazujące Symeona oddającego Chrystusa Matce, przedstawiają Dzieciątko zwrócone twarzą ku Bogurodzicy. W tym zwrocie głowy Zbawiciela nie ku Matce Bożej lecz Symeonowi wyraża się cała specyfika Jego ziemskiej misji.

Na twarzy starca rysuje się wielkie wzruszenie. Oto trzyma na swych dłoniach Zbawiciela Świata i wypowiada słowa: „Teraz, o Władco, pozwól odejść słudze Twemu w pokoju, według Twojego słowa. Bo moje oczy ujrzały Twoje zbawienie, któreś przygotował wobec wszystkich narodów, światło na Oświecenie pogan i chwałę ludu Twego, Izraela”.

Za plecami starca Symeona, z pokorą i radością patrząc w kierunku Matki Bożej, stoi prorokini Anna. Była ona córką Fanuela, 84-letnią wdową, która postem i modlitwa służyła Bogu przy Świątyni. Niekiedy ikonografia przedstawia ją w innym miejscu - po lewej stronie ikony - między Bogurodzicą i Józefem. Gdziekolwiek by się jednak nie znajdowała w dłoni trzyma zwój, który przeważnie jest zwinięty, a jedynie na niektórych ikonach rozwinięty.

Naprzeciw starca Symeona z Dzieciątkiem w dłoniach oraz prorokini Anny, ikonografia święta przedstawia Bogurodzicę i Józefa, którzy przybyli do Świątyni, aby wypełnić obrzęd poświęcenia. Matka Boża pochyla się z wyciągniętymi rękoma, jakby niosła Dzieciątko, lecz Jej dłonie są już puste. Na wielu ikonach od Symeona dzieli Ją przedstawiony na drugim planie ołtarz, będący jakby barierą nie do przebycia. Jej twarz i uniesione ręce (przeważnie w pokorze również przykryte rąbkiem szaty) wyrażają cierpienie, poczucie utraty Syna, której doznała pod Krzyżem. Jest to zapowiedź matczynego bólu Bogurodzicy, przepowiedzianego przez prorocze słowa św. Symeona: „Oto ten przeznaczony jest na upadek i na powstanie wielu w Izraelu i na znak, któremu sprzeciwiać się będą. A Twoją duszę miecz przeniknie, aby na jaw wyszły zamysły serc wielu”. Na niektórych ikonach Dzieciątko spoczywa w dłoniach Matki, Która już Go odebrała z rąk Symeona.

Stojący za Matką Bożą sprawiedliwy Józef trzyma w dłoniach (również przykrytych rąbkiem szaty) dwie białe synogarlice lub dwa gołębie, które na nielicznych ikonach znajdują się w niewielkiej klatce. Jest to wymagana przepisami Prawa ofiara dla Świątyni. Cerkiew traktuje je jako symbole świata żydowskiego i pogańskiego.

Ikona, podobnie jak i samo święto, wyraża radość ze spotkania z Panem i wypełnienia się starotestamentowego proroctwa przyjścia Zbawiciela. Przyniesiony do Świątyni Chrystus stał się oto figurą starego świata napełniającego się boskością. Z drugiej jednak strony ikona ukazuje boleść Matki Bożej, która wstąpiła na drogę krzyżową - drogę oddania Swego Syna na zbawienie świata, drogę przyszłej męki. Tę dwoistą naturę świata - radości i smutku, odzwierciedla ikona Spotkania Pańskiego.

Opracował Jarosław Charkiewicz

www.orthodox.pl