Na straży tradycji. Staroobrzędowcy w Polsce

Staroobrzędowcy uznają tylko sakramenty chrztu i pokuty, a od kilkudziesięciu lat także małżeństwa. Poza tym opierają swe odstępstwo od oficjalnej Cerkwi na następujących zasadach:
1. Nabożeństwa odprawiać należy jedynie według starych ksiąg wydanych przed 1654 r.
2. Imię Chrystusa należy pisać "Isus", a nie jak u prawosławnych "Iisus" (inskrypcje na ikonach, krzyżach).
3. Przy żegnaniu się znak krzyża winien być czyniony dwoma palcami, wskazującym i środkowym dla wyrażenia wiary w dwie natury Chrystusa (boską i ludzką).
4. Używany i czczony może być tylko ''Ośmikoniecznyj kriest" (ośmiokończasty krzyż).
5. Obrzędu chrztu dokonuje się przez trzykrotne zanurzenie w wodzie, nigdy zaś przez oblewanie czy spryskiwanie.
6. Procesje wokół świątyni winny chodzić za słońcem, a nie przeciw słońcu.

Ich społeczność obowiązuje wiele zakazów i nakazów. Nie wolno im palić papierosów, pić alkoholu, jeść mięsa gołębi. W środy, piątki i podczas licznych okresów postów nie spożywają nie tylko mięsa, ale także ryb i mleka. Obowiązuje ich także tradycyjny zakaz picia herbaty oraz spożywania jabłek do końca lipca. Mężczyźni muszą nosić brody. Zmarłych chowa się w białych strojach.

Kobiety w cerkwi muszą nosić chustki na głowach. W domach – niegdyś drewnianych – poczesne miejsce w rogu pokoju, od strony wschodniej, zajmuje ikona, ustawiona na szafce, w której znajdują się: krzyż z ośmiobocznym szczytem i święte księgi. Ich nabożeństwa w cerkwiach zwanych molennami trwają często kilka godzin.

Dwieście lat na Mazurach
W Wojnowie, malowniczo położonej wiosce nad Jeziorem Duś znajdują się aż dwie świątynie prawosławne. Wjeżdżając do wioski od strony Ukty, po lewej stronie mijamy cerkiew. Natomiast na końcu wsi, z prawej strony głównej wiejskiej drogi, znajduje się klasztor starowierców z maleńką molenną – cerkwią. Zabudowania otacza murek ze skromną bramą. Wokół podwórza ciągną się budynki zakonne i gospodarcze. W centrum stoi świątynia, w jej przedsionku eksponowane są stare zdjęcia z przedwojennego Wojnowa. W nawie głównej świątyni możemy zobaczyć ikony przedstawiające Świętą Trójcę, Matkę Boską, Chrystusa i proroków.

Pierwsi starowiercy przybyli na te tereny pod koniec XVIII wieku. Uciekali przed prześladowaniami w Rosji. Otrzymali pozwolenie na osiedlenie się w Rzeczpospolitej, a później (od 1825 r.) także w Prusach Wschodnich. W niepodległej Polsce w 1928 roku staroobrzędowcy uznani zostali przez państwo jako samodzielne wyznanie. Ustalano oficjalną nazwę: "Wschodni Kościół Staroobrzędowy nie posiadający hierarchii duchownej". Przed II wojną światową w Polsce mieszkało około 50 tysięcy staroobrzędowców. Obecnie pozostało ich tylko ok. 1,5 tysiąca. Rada Naczelna tego wyznania została reaktywowana w 1953 roku w Suwałkach. Społeczność starowierców jest jednak mocno zdezintegrowana, wierni z poszczególnych miejscowości praktycznie nie kontaktują się ze sobą.