Nawracanie na ekumenizm

  Paul Wattson Katolicy mówią nie

To była propozycja rewolucyjna, ponieważ w tamtym czasie we wszystkich Wspólnotach chętniej modlono się za innych chrześcijan niż o jedność między nimi. Pomysł nie zyskał więc zbyt wielu zwolenników, dlatego tygodnie modlitw o jedność na początku nie odbywały się regularnie. Nieco rozpędu nabrały od 1926 r., kiedy w przygotowywanie „Materiałów Pomocniczych na Oktawę Modłów o Jedność Chrześcijan" zaangażował się Ruch „Wiara i Ustrój", zrzeszający wówczas ponad sto niekatolickich Kościołów.
Propozycja anglikańskich duchownych była zupełnie nie do przyjęcia dla katolików. Wprawdzie w Kościele katolickim od ponad 10 lat przed Zesłaniem Ducha Świętego odprawiano nowennę w intencji jedności Kościoła, ale modlono się tylko o powrót braci odłączonych do Kościoła katolickiego. Bo w Kościele katolickim panowało wówczas przekonanie, że nikt pozostający poza nim nie dostąpi zbawienia. W 1919 roku Święte Oficjum wydało nawet dekret zakazujący katolikom udziału w jakichkolwiek spotkaniach organizowanych przez inne Wspólnoty, zwłaszcza jeśli ich tematem miałaby być jedność Kościoła.

Odważny Francuz

Rok później Paul Wattson i członkowie założonej przez niego wspólnoty Franciszkanów Pojednania przeszli do Kościoła katolickiego i w nim zaczęli szerzyć ideę modlitwy o jedność, jakiej dla swego Kościoła chce Chrystus. W połowie lat 30. pomysł podchwycił katolicki duchowny, Francuz Paul Couturier. Zaproponował nową formułę dla ekumenicznego wynalazku Wattsona i Jonesa, a mianowicie modlitwę o jedność nie za innych chrześcijan, ale wraz z nimi. - Tu chodzi o powszechny tydzień modlitwy o zjednoczenie chrześcijan, opartej na modlitwie Chrystusa o jedność Jego Kościoła. To znaczy o taką jedność, której chce Chrystus i za pomocą środków, jakich On pragnie - przekonywał.

W 1936 r. jako pierwszy katolik zorganizował w Lyonie tydzień modlitw o jedność Kościoła, jakiej chce Bóg. Nie przeszkodził mu w tym nawet fakt, że nie było to raczej zgodne z oficjalną nauką Kościoła na temat jedności. Ciągle przecież obowiązywał dekret Świętego Oficjum z 1919 r. Ale Paul Couturier był głęboko przekonany, że droga do jedności wiedzie przez modlitwę, spotkania międzywyznaniowe, nawiązywanie przyjaźni i relacji między chrześcijanami z różnych Kościołów oraz wspólne działanie. Przekonał swego biskupa, żeby udzielił mu specjalnego pozwolenia na kontakty z niekatolikami, chociaż episkopat dosyć podejrzliwie przyglądał się jego poczynaniom. Nie bez przyczyny. Jeszcze w 1948 roku Święte Oficjum przypominało w specjalnym dokumencie o zakazie uczestniczenia w „mieszanych wyznaniowo" zgromadzeniach bez zgody Stolicy Apostolskiej.

  Paul Couturier Powiew Soboru

Rok później ekumeniczne lody nieco puściły. W 1949 roku Stolica Apostolska wydała instrukcję, która nieco przychylniej spojrzała na ruch ekumeniczny. Pod pewnymi warunkami i pod kontrolą lokalnych biskupów pozwalano katolikom na udział w spotkaniach modlitewnych z innymi chrześcijanami. Prawie 10 lat później, w 1958 roku, po raz pierwszy propozycje nabożeństw na Tydzień Ekumeniczny zostały wspólnie opracowane przez Kościół katolicki i Światową Radę Kościołów. Tego ks. Couturier już nie doczekał. Zmarł w 1953 r. Mówiono wtedy o nim, że całe swoje życie poświęcił na „nawracanie Kościoła katolickiego na ekumenizm".

Modlitwa o jedność ks. Paula Couturiera

Panie Jezu, który modliłeś się, by wszyscy stanowili jedno,
prosimy Cię o jedność chrześcijan,
tak, jak Ty chcesz i środkami, jakimi Ty pragniesz.
Niech Twój Duch pozwoli nam doświadczyć cierpienia podziałów,
zobaczyć nasz grzech oraz mieć nadzieję ponad wszelką nadzieję.

Szeroko drzwi Kościoła katolickiego otworzył dla ekumenizmu w połowie XX w. dopiero Sobór Watykański II, który w „Dekrecie o ekumenizmie" modlitwę uznał za duszę ruchu ekumenicznego. Także modlitwę zanoszoną wspólnie z chrześcijanami innych wyznań. Dopiero teraz Tydzień Modlitw o Jedność Chrześcijan naprawdę nabrał rozpędu. Katolicy aktywnie włączyli się w opracowywanie tematów, schematów nabożeństw, wybór czytań biblijnych. Od 1967 roku materiały na Tydzień Ekumeniczny są przygotowywane wspólnie przez watykańską Radę Popierania Jedności Chrześcijan i Światową Radę Kościołów. W tym roku przebiega on pod hasłem: „Nieustannie się módlcie", zaczerpniętym z Pierwszego Listu św. Pawła do Tesaloniczan.

Kierunek jedność

Wkrótce po ogłoszeniu „Dekretu o ekumenizmie" kard. August Bea mówił o początku „długiej jeszcze drogi, która przecież pewnego dnia, w którym będzie się Panu podobało, doprowadzi do upragnionej jedności". „Ale już obecnie możemy maszerować po tej drodze ręka w rękę z naszymi braćmi chrześcijańskimi" - ogłosił.

Więc zaczęliśmy maszerować. I tak maszerujemy od ponad 40 lat. Próbujemy wyobrazić sobie jakoś jedność, o którą się modlimy i do której zmierzamy. Z pomocą przychodzą teologowie różnych wyznań, którzy prowadząc dialog doktrynalny starają się wypracować wspólną wizję przyszłego Kościoła, uleczonego z niszczących podziałów. Opracowano kilka tzw. modeli jedności Kościoła. Najbliższy doskonałości wydaje się projekt określany jako jedność w pojednanej różnorodności. Opiera się on na założeniu, że istnienie różnych wyznań w łonie chrześcijaństwa jest jego bogactwem, a nie tragedią czy przekleństwem. Różniąc się, przecież wcale nie musimy być podzieleni, bo pojednane różnice tracą moc wywoływania podziałów - mawia znany polski teolog ekumenista o. prof. Celestyn Napiórkowski OFMConv Gdyby udało się przynajmniej pojednać różnice..