Najstarsza diecezja ewangelicka na świecie obchodzi jubileusz 500 lat

Wraz z Albrechtem Hohenzollernem nową religię przyjęli mieszkańcy Prus.

Ewangelicy zainaugurują obchody 500-lecia powstania diecezji we wtorek po południu w kościele ewangelickim w Giżycku.

Bp ewangelicki diecezji mazurskiej Paweł Hause powiedział PAP, że obchody 500-lecia reformacji na Mazurach łączą się z wydarzeniem, jakim jest hołd pruski.

Po ostatniej wojnie polsko-krzyżackiej, która trwała w latach 1519-21, katolickie państwo zakonne w Prusach nie miało już racji bytu. Twarda, średniowieczna reguła krzyżacka nie przystawała do realiów nowej epoki, w samym zakonie rosła opozycja, wielu braci wzywało mistrza do reform. Ostatni mistrz Albrecht Hohenzollern, który był spokrewniony z królem Zygmuntem Starym zdecydował, że zostanie lennikiem Polski. Traktat krakowski został podpisany 8 kwietnia 1525 roku, a dwa dni później, na rynku w Krakowie już nie jako wielki mistrz zakonu krzyżackiego, ale jako świecki książę Albrecht złożył hołd polskiemu królowi. Scenę tę po kilku stuleciach uwiecznił na obrazie mistrz Jan Matejko.

Były wielki mistrz nie zamierzał poprzestać na byciu polskim lennikiem. By budować nowe, silne państwo za namową Marcina Lutra postanowił zmienić wyznanie - z katolickiego na luterańskie. Wraz ze zmianą wiary książę Albrecht wprowadził w Prusach zasadę "czyja władza, tego religia" i zobowiązał do zmiany wyznania wszystkich poddanych. Ci, którzy nadal chcieli być katolikami, musieli się wyprowadzić choćby na sąsiednią Warmię zarządzaną od XIII wieku przez biskupów katolickich.

"Większość ludzi przystawała na nowe porządki kościelne, które stanowiły reformę społeczeństwa, przyczyniły się do rozwoju oświaty, kultury i ogólnej moralności, a także nowego podejścia do Pisma Świętego" - podkreślił bp Hause. Wyjaśnił, że szczególne znaczenie miało dla ludzi to, że nagle rozumieli modlitwy i Pismo Święte. "Proszę sobie wyobrazić, jak ludność reagowała na przykład na to, gdy nabożeństwa odprawiane były w językach zrozumiałych dla niej: polskim, niemieckim czy litewskim" - dodał.

Dodał, że "nauka Lutra była przyjmowana jako powiew wolności i ożywczego tchnienia w sferze duchowości życia kościelnego".

Bp Hause powiedział PAP, że ponieważ Hołd Pruski i prowadzenie nowego wyznania w Prusach ściśle się ze sobą wiążą, to mazurscy ewangelicy świętują 500-lecie powstania diecezji. Pruskie państwo księcia Albrechta było pierwszym luterańskim państwem na świecie.

Duchowny przypomniał w rozmowie z PAP, że edykt reformacyjny księcia Albrechta datuje się na 6 lipca 1525 r. a wprowadzenie na Sejmie w Królewcu agendy i porządku kościelnego nastąpiło 10 grudnia 1525 r.

Bp Hause przypomniał, że obecny kształt diecezji mazurskiej jest inny, niż zasięg terytorialny państwa księcia Albrechta. Ten sięgał szerzej i dalej: w kierunku Pomorza do Elbląga i Gdańska, natomiast na północy obejmował obszary, które dziś stanowią obwód królewiecki.

Obecnie diecezja mazurska liczy mniej niż 10 tys. wiernych. Oznacza to, że ewangelicy na Mazurach stanowią diasporę. "Gwałtowny spadek liczby ewangelików wiąże się przede wszystkim z ruchami migracyjnymi po II wojnie światowej, kiedy bardzo wielu Mazurów pochodzenia polskiego opuściło te tereny. Mazury zostały zasiedlone ludnością napływową wyznania katolickiego. Ewangelicy stanowią teraz mniej niż 1 proc. mieszkańców województwa warmińsko-mazurskiego.

Diecezja Mazurska liczy 15 parafii. Jej majątek stanowi blisko 50 budynków sakralnych: kościołów i kaplic. Siedziba diecezji mieści się w Kętrzynie. Mazurska diecezja jest jedną z 6 diecezji kościoła luterańskiego w Polsce. (PAP)

ali/ jwo/ dki/