In hoc signo vinces!

Przed 1700 laty odniósł on – pod znakiem krzyża – historyczne zwycięstwo w bitwie z Maksencjuszem na moście Mulwijskim na przedmieściach Rzymu. Święto Konstantyna obchodzone jest 21 maja. Bitwa na Moście Mulwijskim 28 października 312 r., po której cesarz odmówił złożenia ofiary Jupiterowi, jak to było w zwyczaju, stanowi jeden z głównych elementów legendy Konstantyna. „Pod znakiem krzyża” zwyciężył on w bitwie swego rywala Maksencjusza i stał się w ten sposób jedynym władcą Imperium Rzymskiego.

Ogłoszony w 313 r. przez cesarzy Konstantyna Wielkiego (dla Zachodu) i Licyniusza (dla Cesarstwa Wschodniorzymskiego) edykt mediolański kładł kres prześladowaniom chrześcijan w Cesarstwie Rzymskim. Gwarantował on chrześcijanom pełną wolność religijną (zakończenie prześladowań), zezwalał na przejście na chrześcijaństwo dotychczasowych wyznawców religii rzymskiej oraz zwracał Kościołowi wszystkie skonfiskowane świątynie i posiadłości. Dokument głosił, że „zarówno chrześcijanie, jak i wszyscy ludzie mają prawo w sposób wolny wybierać sobie religię (…), aby Bóg Niebios mógł być dla nas i dla wszystkich łaskawy i aby nam sprzyjał”. Konstantyn ogłosił też niedzielę jako dzień świąteczny. W 330 r. założył Konstantynopol, późniejszą stolicę Cesarstwa Rzymskiego.

Z okazji jubileuszu Konstantyna uroczystości odbyły się m.in. w austriackim Carnuntum pod Wiedniem. Tereny obozu wojskowego z czasów Cesarstwa Rzymskiego oraz stolicy rzymskiej prowincji Panonia, stanowią do dziś wielką atrakcję turystyczną. Inicjatorem „podróży w czasie” był dyrektor tego obiektu muzealnego, Piero Bordin.

Kolejnym punktem obchodów będzie odsłonięcie pomnika Konstantyna w czerwcu br. w Niszu na terenie obecnej Serbii. Monument zaprojektował Piero Bordin. Pomnik, jako „symbol tolerancji”, ma w przyszłości wskazywać na znaczenie Niszu (łac. Naissus) jako „wielkiej sceny dziejów świata”.

Na 30 września w amfiteatrze Carnuntum planowane jest nabożeństwo ekumeniczne z udziałem przedstawicieli Kościołów: katolickiego, ewangelickiego i prawosławnego. Podczas tego nabożeństwa upamiętnione też zostaną ofiary prześladowania chrześcijan w Cesarstwie Rzymskim. Natomiast w dniach 27 i 28 października projekt „Cesarz Carnuntum zmienia świat” będzie uczestniczył w rzymskich uroczystościach rocznicowych na Moście Mulwijskim.

Z kolei 9 i 10 listopada br. w Carnuntum odbędzie się kolejne w tym miejscu międzynarodowe sympozjum ekumeniczne na temat znaczenia historycznych zmian, jakie wyszły z ówczesnej metropolii naddunajskiej Cesarstwa Rzymskiego. Na rok 2013 planowane są kolejne wydarzenia związane z rocznicą edyktu mediolańskiego.

Swój projekt „Cesarz Carnuntum zmienia świat” Piero Bordin rozpoczął w 2008 r. Nawiązuje on m.in. do 308 r., kiedy to właśnie w Carnuntum Konstantyn (293-305) został mianowany jednym z czterech „tetrarchów” Cesarstwa Rzymskiego, obok Dioklecjana (284-305), Galeriusza (293-305) i Maksymiliana (285-305), którzy mieli ratować podupadające cesarstwo.

W ramach projektu Bordiniego udało się nawiązać liczne przyjacielskie kontakty ponad granicami państw i wyznań. Informując o tym ekumeniczna fundacja „Pro Oriente” z Wiednia zwróciła uwagę, że pod znakiem tolerancji nastąpiło zbliżenie Austriaków, Serbów i Turków – katolików, ewangelików, prawosławnych i muzułmanów. Przykładem może być m.in. nowe partnerstwo miast między serbskim Niszem i tureckim Izmitem (dawną Nikodemią w Bitynii), gdzie w 311 r. został ogłoszony pierwszy edykt o tolerancji dla chrześcijan. 5 maja odwiedziła Carnuntum 60-osobowa delegacja tureckich polityków z Izmitu.

Decyzje Konstantyna niewątpliwie wywarły wielki wpływ na dzieje Kościoła w Europie, przypomina „Pro Oriente”. Według fundacji, przełom konstantyński wpływał na stosunki Kościół-państwo w Europie aż do Rewolucji Francuskiej z 1789 r.