Ekumenizm – więcej niż moda

W Grecji w 2001 r., w obecności niechętnych katolikom hierarchów prawosławnych, Ojciec Święty prosił Boga o przebaczenie zła, jakiego w przeszłości wierni Kościoła prawosławnego doznali od katolików. Zaskoczeni wyznaniem Papieża patriarchowie bili mu brawo. Podobnie było rok później na Ukrainie, a potem w Bułgarii. Któryś z komentatorów papieskich pielgrzymek nazwał ten krok nową metodą ekumeniczną zastosowaną przez Jana Pawła II.

Także ostatni rok obfitował w gesty przyjaźni pod adresem wschodniego chrześcijaństwa. W 2004 r. Jan Paweł II dwukrotnie spotkał się z Ekumenicznym Patriarchą Konstantynopola Bartłomiejem I. Po raz pierwszy honorowy zwierzchnik światowego prawosławia przyjechał do Watykanu pod koniec czerwca, z tradycyjną wizytą z okazji uroczystości ku czci Patronów Kościoła zachodniego świętych Piotra i Pawła. Wizyta przebiegała w wyjątkowo serdecznej atmosferze, co we wszystkich wywiadach i komentarzach podkreślał Bartłomiej I.

Pod koniec listopada patriarcha Konstantynopola przyjechał do Watykanu po raz drugi, by odebrać przechowywane tu przez wieki relikwie swoich świętych poprzedników: Jana Chryzostoma i Grzegorza Teologa. Decyzja o przekazaniu relikwii była odpowiedzią Jana Pawła II na prośbę Bartłomieja, wyrażoną podczas czerwcowej jego wizyty. Gest ten został bardzo wysoko oceniony przez Patriarchat Ekumeniczny oraz przez całe prawosławie. Bartłomiej I uznał go za bardzo ważny krok ku pełnej jedności siostrzanych Kościołów katolickiego i prawosławnego. "Uważam ten fakt za najważniejszy w mojej dotychczasowej posłudze jako patriarchy” – powiedział odbierając relikwie.

Kilka tygodni wcześniej podobny braterski gest Papież wykonał pod adresem Cerkwi Rosyjskiej, zwracając przechowywaną w Watykanie ikonę Matki Boskiej Kazańskiej. Szczególnie czczony przez rosyjskie prawosławie wizerunek Matki Bożej zawiózł do Moskwy kard. Walter Kasper, przewodniczący Papieskiej Rady Popierania Jedności Chrześcijan. Przekazanie ikony odbyło się podczas specjalnego nabożeństwa odprawionego w cerkwi na Kremlu. Aleksy II wprawdzie podziękował Papieżowi za szlachetny gest i wymienił pocałunek z jego wysłannikiem, ale można było odnieść wrażenie, że niechętnie przyjmuje kłopotliwy dar. Zdaje się, że Jan Paweł II jeszcze nie znalazł sposobu na zmiękczenie serca Aleksego II i ocieplenie relacji z Patriarchatem Moskiewskim. Rumuńsko-grecko-ukraińska metoda w tym przypadku nie zadziałała, ale obserwując obecny pontyfikat można mieć pewność, że Papież się nie podda.