Nowy dialog Moskwy z Rzymem?

"Przed rosyjskim Kościołem prawosławnym otwiera się perspektywa obiecującego dialogu z Kościołem katolickim" – ogłosił publicysta pisma „Jesus”, cytując słowa, wypowiedziane kilka miesięcy temu przez metropolitę Cyryla, kierującego wydziałem zewnętrznych stosunków kościelnych Patriarchatu (to kościelna funkcja odpowiadająca mniej więcej funkcji ministra spraw zagranicznych w rządzie). Na potwierdzenie tej opinii wyliczył wydarzenia z kilku ostatnich miesięcy, które jego zdaniem w "oczywisty sposób" świadczą o "całkowitej nowości - wznowieniu dialogu Moskwa-Rzym, który od 15 lat znajdował się w ślepym zaułku". Wskazał m.in. na forum w sprawie chrześcijańskich korzeni Europy, zorganizowane przez wydział zewnętrznych stosunków kościelnych Patriarchatu oraz Papieską Radę Kultury, podczas którego odczytano przesłania Benedykta XVI i Aleksego II. Przypomniał o misji przedstawiciela Kościoła prawosławnego, który przybył do Polski w tym samym czasie, gdy ojczyznę Jana Pawła II odwiedził Benedykt XVI i przekazał papieżowi specjalne pozdrowienia od Aleksego II. Zwrócił uwagę na szczyt religijnych przywódców świata zorganizowany w Moskwie na początku lipca, w którym aktywnie uczestniczyła delegacja katolicka, złożona z pięciu kardynałów i arcybiskupa. Trzej z nich są szefami dykasterii watykańskich – podkreślił publicysta miesięcznika "Jesus".

Autor artykułu zauważył, że kładące się od lat cieniem na relacjach Między Moskwwą i Watykanem podejrzenia i oskarżenia o katolicki prozelityzm „wydają się już przebrzmiałe” "Nawet ciernisty problem unicki w kontekście Kościoła prawosławnego na Ukrainie, rozbitego niestety na trzy odłamy, schodzi zdecydowanie na drugi plan" – dodaje. "Rozsądek i interes kościelny" - twierdzi - doradzają Patriarchatowi moskiewskiemu, który ma kłopoty w stosunkach z innymi Kościołami prawosławnymi, pojednanie z Rzymem – uważa publicysta włoskiego miesięcznika.

* * *

Na to spotkanie czeka cały chrześcijański świat. Aleksy II jest chyba jedynym prawosławnym patriarchą, który z takim uporem odrzuca wszystkie propozycje spotkania z papieżem. (Z większą wrogością do biskupa Rzymu odnoszą się chyba tylko mnisi z wyspy Rodos.) Watykanowi już dawno udało się już przełamać lody w relacjach z innymi Kościołami prawosławnymi na świecie. Z Moskwy ciągle wieje chłodem.

Poprzednik Benedykta XVI wykonał wiele znaczących gestów pojednania pod adresem Kościoła prawosławnego, także w Rosji. Aleksy II zdawał się nie doceniać ich wagi. Konsekwentnie odrzucał każdą propozycję spotkania z Janem Pawłem II. Wskazywał na ciągle nowe przeszkody, których usunięcie miało być warunkiem spotkania.

Po wyborze Benedykta XVI Aleksy II i jego otoczenie jak mantrę powtarzają twierdzenia o ocieplaniu się stosunków na linii Watykan-Moskwa. Czy w ostatnich miesiącach zdarzyło się coś nowego w relacjach między Watykanem i Cerkwią rosyjską? Tylko tyle, że raz po raz można usłyszeć padające ze strony Patriarchatu deklaracje o możliwości spotkania Aleksego z papieżem. Ale to tylko deklaracje, za którymi dotąd nie stoją żadne konkretne działania. Najwyższy już czas przejść od słów do czynów. Pierwszym sprawdzianem prawdziwych intencji rosyjskiej Cerkwi może okazać się jesienna sesja wznowionego po latach przerwy dialogu ekumenicznego między Kościołami katolickim i prawosławnym. Rozmowy będą dotyczyły prymatu papieskiego i kwestii związanych z uniatyzmem. Na pewno nie będą łatwe.

Poniżej przedstawiamy wybór informacji z tego roku (2006) dotyczących tematyki relacji między Patriarchatem Moskiewskim a Watykanem