Ikony na Wielki Tydzień

Zmartwychwstanie - Zstąpienie do piekieł

Niektórzy teologowie prawosławni uważają, że najdoskonalszą ikoną przedstawiającą zstąpienie do piekieł jest dzieło pskowskich ikonopisów z XIV wieku. Postać Chrystusa jest ukazana w sposób gwałtowny i dynamiczny, a zarazem lekki. Malarz ubrał Zmartwychwstałego w szaty koloru rozpalonego żelaza. Patrząc na ikonę, mamy wrażenie jakby świecił się z nieziemską siłą. Syn Boży koniuszkami palców prawej nogi dosłownie miażdży piekło. Wrota piekieł rozpadły się na połowę, otworzyły się zamki. To symbol katastrofy, która dosięgła piekła.

Piekło zostało przedstawione jako przygnębiająca otchłań w podstawie ziemi, której wrota są dobrze zamknięte i nikt, kto tam trafił nie może się wydostać z tej strasznej otchłani. Zgodnie z ikonografią, zatwierdzoną jeszcze w Bizancjum, piekło na ikonach "Zmartwychwstanie – Zstąpienie do piekieł" ukazane jest za pomocą symbolicznego rozłamu ziemi, za którym otwierają się niewidzialne tajemnicze otchłanie - ciemna przestrzeń piekła.

Na pskowskiej ikonie piekło zajmuje niewiele miejsca. Jakby już nie zasługiwało na uwagę, ponieważ zostało pokonane, zniszczone. Wydaje się, że zistało przedstawione w sposób lekceważący
Postać Zmartwychwstałego Chrystusa otoczona jest aureolą, która nosi nazwę mandorli. Ta aureola, na początku symbolizująca tylko chwałę Zmartwychwstałego, z czasem na ikonach zaczęła oznaczać także przestrzeń "nie z tego świata", wypełnioną przez "niewidzialne" bezcielesne anioły. W ten sposób, na ikonie przedstawiono trzy przestrzenie: przestrzeń "nie z tego świata", przestrzeń piekła i przestrzeń, w której znajdują się sprawiedliwi, wyprowadzeni przez Chrystusa z piekła. Nad wszystkimi niepodzielnie panuje Chrystus. Zejście do piekła kończy Jego odkupieńczą misję. Przez Swoje dobrowolne cierpienie i śmierć męczeńską na krzyżu Syn Boży zgładził grzech pierworodny prarodziców i zdjął go z ich potomków. Wyprowadził ludzi z piekła, co symbolizuje wyciąganie z otchłani Adama i Ewy. Postaci Chrystusa, Adama i Ewy tworzą trójkąt. Czerwona suknia Ewy i rozwiewający się skrawek tkaniny za plecami Chrystusa równoważone są czerwonymi ubraniami dwóch sprawiedliwych z lewej strony. Prawie fizycznie odczuwa się wszechniszczącą siłę, pochodzącą od Króla Chwały.

Postać Chrystusa - lekka, z bardzo wąskimi ramionami – namalowana jest tak, że wyraźnie widać, iż moc Jezusa Chrystusa nie jest cielesna. To moc Boska.

Na innych ikonach piekło pokazywane są bardziej szczegółowo: aniołowie stają przed Panem i niszczą siły piekielne - diabła i demony. A przy zwalonych wrotach czekają na uwolnienie sprawiedliwi.
Czerwony kolor szat Chrystusa na ikonie "Zmartwychwstanie - Zejście do Piekła" jest charakterystyczny dla ikon pskowskich. Na ikonach szkoły moskiewskiej i nowogrodzkiej Jezus Chrystus przedstawiony jest w błękitnym chitonie i niebieskim płaszczu albo w błękitnym płaszczu i w brązowym chitonie lub w szatach koloru ochry.