Sytuacja ekumeniczna w Południowej Afryce

Materiały na tegoroczny Tydzień Modlitw o Jedność Chrześcijan osadzone są w lokalnej rzeczywistości, która jest naznaczona piętnem opisanego powyżej kryzysu, a jednocześnie ogromną odwagą i ekumeniczną współpracą.

Umlazi, Bhekithemba i okolice

W 1950 r. rząd apartheidu w Afryce Południowej przeforsował ustawę - Group Areas Act - która wprowadziła fizyczną separację między ludźmi przez utworzenie oddzielnych obszarów mieszkalnych dla różnych ras. Ponad 3 miliony osób zmuszono do przemieszczenia, utworzono miejscowości, w których nie mieszkają Europejczycy, zamknięto większość murzyńskiej populacji w przeludnionych obszarach z kiepskimi warunkami mieszkaniowymi, niedostateczną opieką zdrowotną i edukacją oraz ograniczonymi możliwościami zatrudnienia. Umlazi było utworzone właśnie jako taka miejscowość.
Powstałe w następstwie apartheidu - dziedzictwa rasizmu - bezrobocie oraz ubóstwo powodują powstawanie ogromnych wyzwań dla ludności Umlazi - 40% mieszkańców to bezrobotni, a reszta to ci, którzy mogą zarobić jedynie tyle, by wystarczyło na wyżywienie rodziny. Ludzie ci nie mają prawie żadnych szans na opuszczenie miejsca zamieszkania i szukania lepszego życia gdzie indziej. Umlazi i okolice mają populację rzędu 750 tysięcy i bardzo słabo rozwiniętą infrastrukturę; nie istnieją jakiekolwiek udogodnienia rekreacyjne - nie ma nawet przysłowiowego boiska do piłki nożnej czy kina; nadal mamy tam do czynienia z niedoborem szkół, placówek medycznych i odpowiednich warunków mieszkaniowych.

W tym kontekście biedy i bezrobocia daje się zauważyć wzrost przestępczości i liczby przypadków maltretowania wśród rodzin i wspólnot. Jednakże obecnie największym wyzwaniem, wobec którego stoi ludność Umlazi, jest pandemia HIV/AIDS. Szacuje się, że ponad 50 % jego mieszkańców może być zarażona tym wirusem. Ponieważ wielu z nich nie poddało się testom, trudno określić dokładny rozmiar rozprzestrzeniania się pandemii. Jednak i bez tej wiedzy jest to przytłaczający element obecnej rzeczywistości. Nie ma zapewne w tym regionie osoby, która by nie była dotknięta AIDS. Ponad 10% dzieci rodzi się z wirusem; wiele z nich umiera w pierwszych latach życia. Populacja ludności między 14. a 40. rokiem życia została zdziesiątkowana, co skazało wiele dzieci na życie na ulicy lub, w przypadku szczęśliwców, na wychowywanie przez dziadków.

Żadna osoba, rodzina, Kościół czy wspólnota nie jest w stanie na własną rękę podjąć się rozwiązania problemów bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, wykorzystywania kobiet i dzieci oraz AIDS. Problemy te są zbyt ogromne, jak na możliwości podzielonego Kościoła. Z tego właśnie względu powstaje pole do działania dla ekumenizmu. Zulusi mówią: „Gdy ktoś buduje dom bez pomocy, nie przechodź obok!”. Walka z apartheidem zdołała przełamać bariery między Kościołami, teraz - na poziomie lokalnym - problem AIDS czyni to samo.

Kościoły w Umlazi i w innych podobnych miejscach pracowały nad utworzeniem klinik i zapoczątkowały programy opieki domowej. Programy te przygotowują wolontariuszy do niesienia pomocy chorym i umierającym we własnych domach. Ochotnicy podejmują fizycznie, emocjonalnie i duchowo wyczerpującą pracę po to, by odmienić życie cierpiących ludzi. Inne projekty dotyczą opieki nad sierotami i zagrożonymi dziećmi, lub też edukacji młodzieży. Współpraca Kościołów rozciąga się poza te programy i obejmuje wspólne modlitwy, świadectwo oraz przykłady praktycznego ekumenizmu. We wszystkie te działania aktywnie włączają się również świeccy członkowie wspólnot chrześcijańskich, co sprowadza ekumenizm pod przysłowiowe (a w warunkach Afryki często również dosłowne) „strzechy” i pomimo ogromu wyzwań pozwala z wiarą patrzeć w przyszłość.