Jesteśmy powołani do bycia budowniczymi komunii, narzędziami pokoju w imię Jezusa” – powiedział Franciszek.
Kolejnym po spotkaniu z przedstawicielami świata polityki etapem pielgrzymki papieża Franciszka do Bułgarii było spotkanie z patriarchą Neofitem oraz Świętym Synodem Bułgarskiego Kościoła Prawosławnego.
Przy głównym wejściu do Pałacu Synodalnego papieża powitał metropolita Europy Zachodniej i Środkowej BKP, Antoni (Żiwko Michalew).
Witając papieża patriarcha Neofit przypomniał szczególną uwagę, jaką Kościół katolicki zwraca na Bułgarię, będącą wyrazem szacunku wobec Bułgarskiego Kościoła Prawosławnego. Zapewnił, że szacunek ten jest wzajemny. Metropolita Sofii podkreślił dwie rzeczy: jedność w obronie chrześcijańskich korzeni Europy i zwrócenie uwagi na zagrożenie prześladowania chrześcijan. „Zawsze modliliśmy się o jedność świata w Chrystusie, ponieważ chrześcijanie zjednoczeni będą silniejsi” – powiedział Neofit. Następnie, wracając do historii Kościoła, naznaczonej także „smutnymi kontrowersjami i schizmami”, patriarcha zaznaczył, że być może odczytując na nowo to, co się wydarzyło, można będzie znaleźć „odpowiedzi na stale aktualne pytania”.
W swoim wystąpieniu Franciszek zauważył, że rany w relacjach między chrześcijanami, to bolesne rany zadane Ciału Chrystusa, którym jest Kościół. „Ale może, jeśli włożymy wspólnie rękę w te rany i wyznamy, że Jezus zmartwychwstał, i ogłosimy, że jest naszym Panem i Bogiem, jeśli uznając nasze niedostatki zanurzymy się w Jego ranach miłości, będziemy mogli odkryć na nowo radość przebaczenia i zasmakować dnia, w którym z Bożą pomocą będziemy mogli celebrować tajemnicę paschalną przy tym samym ołtarzu” – powiedział Ojciec Święty.
Z kolei papież zwrócił uwagę na znaczenie tego, co nazwał „ekumenizmem krwi” – świadków wiary w obliczu prześladowań dyktatury komunistycznej. „Proszą nas, abyśmy nie trwali zamknięci, ale abyśmy się otworzyli, ponieważ tylko w ten sposób ziarna przynoszą owoc” – stwierdził Franciszek.
Ojciec Święty zaznaczył, że jego pielgrzymkę w Bułgarii poprzedziła przed 17 laty wizyta św. Jana Pawła II, a także w latach 1925-1935 misja abp. Angelo Giuseppe Roncallego – późniejszego papieża św. Jana XXIII, za którego sprawą nasiliły się kontakty między Watykanem a Bułgarskim Kościołem Prawosławnym. Przypomniał także, iż od ponad 50 lat przybywa do Rzymu w związku ze świętem świętych Cyryla i Metodego oficjalna delegacja bułgarska. „Jestem przekonany, że dzięki Bożej pomocy i w czasach, w których Opatrzność zdecyduje, takie kontakty mogą pozytywnie wpłynąć na wiele innych aspektów naszego dialogu” – powiedział papież. Jednocześnie zachęcił do rozwijania współpracy w posłudze ubogim.
Następnie Ojciec Święty nawiązując do przesłania Apostołów Słowian wskazał na szczególne znacznie współpracy w zakresie misji i komunii, by wzrastać w braterstwie. Podkreślił konieczność przekazywania wiary młodym pokoleniom. „Jakże ważne jest, szanując poszczególne tradycje i właściwości, dopomożenie sobie w znajdowaniu sposobów przekazywania wiary zgodnie z językami i formami, pozwalającymi ludziom młodym doświadczyć radości Boga, który ich miłuje i powołuje! W przeciwnym razie będą kuszeni, by pokładać ufność w wielu zwodniczych trendach społeczeństwa konsumpcyjnego” – stwierdził papież.
Nawiązując do przesłania świętych Cyryla i Metodego Franciszek podkreślił, że różnice nie są absolutnie przeszkodą dla jedności. „Również my, spadkobiercy wiary Świętych, jesteśmy powołani do bycia budowniczymi komunii, narzędziami pokoju w imię Jezusa” – stwierdził Ojciec Święty. Dodał, że różnorodność w obyczajach i zwyczajach wcale nie przeszkadza jedności Kościoła.
Na zakończenie papież zapewnił patriarchę i członków Świętego Synodu Bułgarskiego Kościoła Prawosławnego o swoich modlitwach w ich intencji i całego narodu bułgarskiego, a także wspólnej drogi w ekumenizmie krwi, ubogich i misji. „Z mojej strony proszę o pamięć w waszych modlitwach, będąc pewnym, że modlitwa jest bramą otwierającą wszelką drogę dobra” – powiedział Franciszek na zakończenie swego wystąpienia.
Potem wymieniono prezenty i zrobiono wspólne zdjęcie. Papieżowi towarzyszyła watykańska delegacja. Ojciec Święty przekazał w darze dla patriarchy Neofita „Codex Pauli”, opublikowany z okazji rocznicy dwóch tysięcy lat od narodzin św. Pawła Apostoła. Tom ten liczy 424 stron, i ubogacony jest miniaturami i ilustracjami pochodzących z rękopisów znajdujących się w opactwie św. Pawła za Murami, a szczególnie Biblii Karolingów, strzeżonej od ponad tysiąca lat przez tamtejszych benedyktynów.
Po spotkaniu Franciszek w towarzystwie metropolity Antoniego przeszedł pieszo do katedry patriarszej pw. św. Aleksandra Newskiego, gdzie modlił przed tronem świętych Cyryla i Metodego. Wizyta miała charakter prywatny bez żadnych elementów ekumenicznych. Towarzyszący papieżowi biskupi i duchowni nie nosili szat liturgicznych i nie było wspólnej modlitwy z Ojcem Świętym. Nie wystąpił też reprezentacyjny chór katedralny.
Synod Bułgarskiego Kościoła Prawosławnego nie zezwolił swoim duchownym na uczestnictwo w papieskich nabożeństwach i modlitwach, w tym na uczestniczenie w spotkaniu modlitewnym na rzecz pokoju, zaplanowanym na stołecznym placu Niepodległości 6 maja z udziałem przedstawicieli wszystkich wyznań i religii istniejących w Bułgarii.
Katedra patriarsza pw. św. Aleksandra Newskiego jest najbardziej znaną budowlą bułgarskiej stolicy i jej znakiem rozpoznawczym. Jest także największą świątynią na Półwyspie Bałkańskim. Wybudowano ją w latach 1904-1912 jako wotum dziękczynne za wyzwolenie ziem bułgarskich przez wojska rosyjskie w 1878 r. Projekt jest dziełem rosyjskiego architekta Aleksandra Pomierancewa. W wieży świątyni znajduje się 12 dzwonów, z których największy waży prawie 12 ton. Ich dźwięk słychać nawet z odległości 30 km. Wybór patrona świątyni nie jest dziełem przypadku. Był on uważany za patrona wojsk rosyjskich w czasie wojny wyzwoleńczej ziem bułgarskich w latach 1877-78.
Bułgarski Kościół Prawosławny ma 6,5 mln wiernych w Bułgarii i około 1,5 - 2 mln członków poza granicami kraju.Patriarcha Neofit (Simeon Nikołow Dimitrow) urodził się 15 października 1945 w Sofii. Święcenia kapłańskie przyjął jako zakonnik 25 marca 1976, w półtora roku później otrzymał godność archimandryty. Od 18 grudnia 1985 był biskupem pomocniczym patriarchy. W 1989 został rektorem stołecznej Akademii Duchownej, a w 1991 – pierwszym dziekanem wznowionego po dziesięcioleciach wydziału teologicznego Uniwersytetu Sofijskiego im. Klemensa Ochrydzkiego.
W latach 1992-94 był głównym sekretarzem Świętego Synodu BKP, który 27 marca 1994 powołał go na metropolitę dorostoło-czerweńskiego, a gdy w 2001 podzielono tę jednostkę kościelną na dwie nowe eparchie (diecezje), Neofit został metropolitą Ruse. 24 lutego 2013 r. Sobór Ludowo-Kościelny wybrał go na patriarchę sofijskiego i całej Bułgarii.
Rosną m.in ograniczenia w zakresie deklaracji chrześcijańskiego światopoglądu w życiu publicznym.
"Zabili ich na różne sposoby. Są wszystkie dowody na to, jak ich torturowali."