Obchody 450. rocznicy Zgody Sandomierskiej

Wydarzeniem inaugurującym obchody było otwarcie wystawy w Ratuszu Miejskim zatytułowanej "Zgoda Sandomierska. Zgoda Panów - Zgoda Braci".

Uczestniczyli w nim: bp Jerzy Samiec, zwierzchnik Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Rzeczypospolitej Polskiej i prezes Polskiej Rady Ekumenicznej, bp Krzysztof Nitkiewicz, ordynariusz diecezji sandomierskiej i przewodniczący Rady ds. Ekumenizmu Konferencji Episkopatu Polski, przedstawiciele Kościołów ewangelicko-reformowanego, ewangelicko-augsburskiego i prawosławnego. Obecni byli również włodarze miasta i powiatu, burmistrz Marcin Marzec i starosta Marcin Piwnik oraz przedstawiciele różnych instytucji miejskich.

Wystawa ukazuje podłoże, przebieg i następstwa zjazdu polskich protestantów, których owocem było przyjęcie 14 kwietnia 1570 r. dokumentu nazwanego Zgodą Sandomierską. Nakreśla tło społeczne, religijne i artystyczne ówczesnego Sandomierza, który w okresie Odrodzenia znajdował się u szczytu rozwoju gospodarczego i kulturalnego.

Uroczystość rozpoczął burmistrz Marcin Marzec, który przypomniał, że w XVI wieku w Europie toczyły się wojny religijne, a właśnie w Polsce, konkretnie w Sandomierzu, powstał odpowiedni klimat do pokojowych rozwiązań. - Postanowienia Zgody Sandomierskiej były pokojowe i perspektywiczne. Jej postanowienia ujęto w Artykułach Henrykowskich, które ugruntowały słynną polską tolerancje religijną - mówił.

Następnie głos zabrał biskup Jerzy Samiec, który podkreślił, że dokument, podpisany 450 lat temu pomiędzy luteranami, kalwinistami (jak się wówczas mówiło) i braćmi czeskimi, jest bardzo nowoczesny również z dzisiejszego punktu widzenia.

- Trzy wyznania ewangelickie postanowiły się spotkać i rozmawiać o tym, co je dzieli oraz o tym, w jaki sposób mogą wspólnie służyć Bogu i Jego ludowi. Spisano wówczas pewnego rodzaju protokół rozbieżności, uznając jednocześnie prawo każdego z Kościołów do sprawowania sakramentów i głoszenia Słowa Bożego oraz zasady współdziałania między nimi. Wiele lat później te same założenia zostały przyjęte w Konkordii  Leuenberskiej. Podziały i konflikty zawsze istnieją ale rozmowa, stwierdzenie, w czym się różnimy, pozwalają na znajdowanie rozwiązań i współpracę - mówił bp Samiec.

Biskup Krzysztof Nitkiewicz zauważył, że prowadzony obecnie dialog ekumeniczny nawiązuje do idei, jakimi kierowali się autorzy Zgody Sandomierskiej.

 – Funkcjonuje, co prawda, pojęcie Kościoła większościowego i Kościołów mniejszościowych. My jednak, jako chrześcijanie, powinniśmy zawsze patrzeć i działać z perspektywy jednego Kościoła, który założył Chrystus. W nim nie może być lepszych i gorszych, gdyż wszyscy są dla siebie siostrami i braćmi, "kimś jednym w Chrystusie Jezusie", jak mówi św. Paweł. Dlatego powinniśmy dążyć do widzialnej jedności chrześcijan, zaś wydarzenia, jak to dzisiejsze, z pewnością temu służą - powiedział.

Autorami wystawy są: Urszula Stępień, kustosz Muzeum Diecezjalnego w Sandomierzu oraz dr Tomisław Giergiel.

 - Wystawa ukazuje otwartość XVI-wiecznego Sandomierza wobec różnych wyznań oraz na nowe prądy artystyczne, o czym świadczą zachowane w mieście cenne dzieła sztuki - podkreśliła Urszula Stępień.

Po oficjalnych wystąpieniach otwarcia wystawy dokonali bp Jerzy Samiec, bp Krzysztof Nitkiewicz oraz burmistrz Sandomierza Marcin Marzec.

Ekspozycję w ratuszu przygotowało Muzeum Diecezjalne we współpracy z Muzeum Okręgowym i Sandomierskim Centrum Kultury. W planach obchodów przewidziane są jeszcze spotkania naukowe i warsztaty tematyczne związane z przebiegiem, konsekwencjami historycznymi i współczesna recepcją Zjazdu Sandomierskiego z 1570 roku, które z powodu pandemii zostały przełożone na jesień.

Zgoda Sandomierska to porozumienie podpisane 14 kwietnia 1570 roku w Sandomierzu  przez przedstawicieli Kościołów protestanckich: luterańskiego, kalwińskiego i braci czeskich. Dokument określał ich status quo oraz zasady regulujące ich współpracę w Rzeczypospolitej.