Podlasie: Tylko nieliczni prawosławni w regionie obchodzą teraz Boże Narodzenie

Formalnie Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny (PAKP) korzysta w roku liturgicznym z kalendarza juliańskiego. Oznacza to, że wigilia Bożego Narodzenia przypada 6 stycznia w - powszechnie używanym - kalendarzu gregoriańskim (czyli 24 grudnia w juliańskim).

Jak szacują prawosławni hierarchowie, ponad 90 proc. cerkiewnych parafii w kraju obchodzi święta religijne właśnie według kalendarza juliańskiego. Największe w Polsce skupiska prawosławnych używających w życiu religijnym tego kalendarza (czyli tzw. starego stylu) są w województwie podlaskim.

Dlatego tam tylko w jednej cerkwi odprawione będzie w niedzielę po południu okolicznościowe nabożeństwo (tzw. całonocne czuwanie) w wigilię Bożego Narodzenia. To nieduża cerkiew pod wezwaniem św. Marii Magdaleny, zlokalizowana w centrum Białegostoku. W poniedziałek rano odprawiona tam będzie świąteczna liturgia, również z myślą o tych nielicznych prawosławnych w mieście, którzy teraz obchodzą Boże Narodzenie.

Świątynia funkcjonuje obecnie jako cerkiew akademicka dla prawosławnej społeczności akademickiej miasta. Niedawno przeprowadzony został jej remont, jest nowy ikonostas, trwają jeszcze prace przy polichromiach.

Rokrocznie w Wigilię według tzw. nowego stylu, przychodzą tam na nabożeństwo m.in. osoby z małżeństw mieszanych wyznaniowo, obchodzące teraz Boże Narodzenie, czy mieszkańcy pochodzący z innych regionów Polski, również przyzwyczajeni do świąt 25-26 grudnia. "Zapraszamy do pełnego uczestnictwa w tych nabożeństwach, połączonego z przystąpieniem do misterium Eucharystii" - poinformowała parafia akademicka na swojej stronie internetowej.

Tzw. nowy styl, czyli ten sam termin obchodzenia Bożego Narodzenia co katolicy, przyjmują prawosławne parafie w dużych miastach, zwłaszcza w centralnej i w zachodniej Polsce. Tak będzie m.in. w Warszawie, w tym w katedrze metropolitalnej.

W tym terminie Boże Narodzenie obchodzi też np. polska parafia prawosławna w Brukseli w Belgii, korzystająca w życiu religijnym z kalendarza nowojuliańskiego, w którym data Świąt Bożego Narodzenia to 25-26 grudnia w kalendarzu gregoriańskim. Tam po nabożeństwie planowana jest wspólna wigilia dla wszystkich chętnych.

***

Bożonarodzeniowe orędzie soboru biskupów Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, skierowane do wiernych i duchowieństwa, opublikowała oficjalna strona internetowa PAKP.

Większość parafii polskiej Cerkwi obchodzi Boże Narodzenie według kalendarza juliańskiego, czyli trzynaście dni po katolikach. Ale część wiernych - zwłaszcza w dużych miastach centralnej i zachodniej Polski - obchodzi te święta w tym samym terminie co wierni Kościoła zachodniego, czyli 25-26 grudnia według kalendarza gregoriańskiego.

"Syn Boży swoim wcieleniem pokazał światu wielką pokorę i miłość, których dotychczas świat nie znał. Wcielenie Chrystusa jest dziełem nieskończonej miłości Boga Ojca do upadłego człowieka (...). Z momentem narodzenia Chrystusa uległ zmianie bieg historii. Rozpoczęła się nowa era życia ludzkości, pojawiła się możliwość budowy nowego porządku moralnego, który naruszony był upadkiem pierwszego człowieka" - napisali w orędziu prawosławni hierarchowie.

Podkreślili w nim jednak, że współczesny człowiek zapomina o Bogu i "kieruje się pragnieniem posiadania dóbr ziemskich". "Przyczynia się to do utraty wiary, nadziei i często sensu życia. Właśnie w tym zawarta jest współczesna patologia. Sekularyzacja nakłada swoją pieczęć na wszystko, co Boże. Świat ciągle pogrąża się w otchłani grzechu, zanika pojęcie dobra" - przestrzegają hierarchowie polskiej Cerkwi.

W ich ocenie, taka sytuacja jest powodem rozkładu społeczeństwa, rodziny i światowego pokoju. "Tylko wierność ewangelicznym ideałom może umocnić narody, młodzież, dzieci i każdego z nas, w godnym dawaniu świadectwa o prawosławiu" - uważają.

"Dzisiaj zachowywanie nauki ewangelicznej i Cerkwi wymaga od nas męstwa, świadomości i wytrwałości. Nie bójmy się tego trudu. Bądźmy wierni, wytrwali i zachowujmy bogactwo duchowe prawosławia. Jest to trud zbawienny dla wszystkich, mocnych, słabych i wątpiących. Prawosławie jest naszym skarbem" - podkreślili w orędziu.

Podsumowując mijający, 2023 rok, w życiu Cerkwi w Polsce, wśród najważniejszych wydarzeń wymienili m.in. konsekrację stołecznej świątyni Hagia Sophia; wymienili też budowę i remonty innych prawosławnych świątyń w całym kraju. Sobór przypomniał również, że w 2024 roku przypada stulecie uzyskania autokefalii przez PAKP.

Prawosławie jest drugim, co do liczby wiernych, wyznaniem w Polsce. Hierarchowie PAKP liczbę wiernych szacują na 450-500 tys. W Narodowym Spisie Powszechnym przeprowadzonym w 2021 roku przynależność do Kościoła prawosławnego w Polsce zadeklarowało (pytanie o wyznanie było dobrowolne, można było odmówić na nie odpowiedzi) niecałe 151,7 tys. osób.

Największe skupiska prawosławnych są w Podlaskiem. Tu zdecydowana większość wiernych obchodzić będzie Boże Narodzenie według kalendarza juliańskiego.

Autor: Robert Fiłończuk