Wybitny teolog Dumitru Stăniloae wśród nowych świętych prawosławnych

Dumitru Stăniloae (1903-1993) znany był przede wszystkim jako autor „Traktatu prawosławnej teologii dogmatycznej” (1978), która to publikacja, tłumaczona na inne języki, uczyniła go jednym z najważniejszych teologów prawosławnych drugiej połowy XX wieku. Przez 45 lat tłumaczył wraz z mnichem Arseniusem Bocą manuskrypty greckich Ojców Kościoła przechowywane na Świętej Górze Athos w Grecji. Pisał również komentarze do teologii św. Grzegorza z Nyssy, św. Maksyma Wyznawcy, św. Atanazego z Aleksandrii, św. Grzegorza Palamasa i innych. Znana jest jego książka, wydana w Paryżu „Le genie de l’orthodoxie” (Geniusz prawosławia). Był autorem prac z dziedziny teologii moralnej, duchowości, liturgiki.

Żonaty, miał dwoje dzieci. W 1932 roku przyjął świecenia kapłańskie. W latach 1934-1945 był redaktorem naczelnym kościelnej gazety „Telegraful român” (Rumuński Telegraf), która publikowała teksty antysemickie. Jednocześnie od 1936 roku kierował Akademią Teologiczną w Sybinie, które to stanowisko musiał opuścić w 1946 roku na żądanie władz komunistycznych. Od 1947 roku wykładał teologię ascetyczną, moralną i dogmatyczną na wydziale teologicznym Uniwersytetu w Bukareszcie. Włączył się w działalność grupy Rugul Aprins (Krzew gorejący), złożonej z mnichów, wykładowców i studentów, którzy chcieli odnowić rumuńskie prawosławie.

W latach 1958-1963 był więźniem politycznym. Po uwolnieniu rozpoczął pracę jako urzędnik w Świętym Synodzie RKP i ponownie wykładał teologię. Władze pozwoliły mu na wyjazdy zagraniczne z wykładami do Niemiec (Freiburg i Heidelberg) oraz do Oksfordu. W 1973 roku przeszedł an emeryturę, na której pisał i wydawał swe najważniejsze książki. Otrzymał doktoraty honoris causa uniwersytetów w Salonikach, Belgradzie i Bukareszcie oraz w Instytucie Teologii Prawosławnej św. Sergiusza w Paryżu.

Był przeciwnikiem uniatyzmu, który pojmował jako „próbę rozbicia narodu rumuńskiego”. Mocno podkreślał obecność Boga w historii ludzkości i boksie pochodzenie duszy ludzkiej. Jego teologia, opierając się na pismach Ojców Kościoła wywarła duży wpływ na pokolenia teologów prawosławnych, w tym obecnego patriarchę rumuńskiego Daniela. Często odwoływał się do niego jeden z najwybitniejszych prawosławnych teologów na Zachodzie, Olivier Clément.

Po kanonizacji św. Dumitru Stăniloae będzie wspominany w liturgii 4 października.