Mały Katechizm dra Marcina Lutra

CZĘŚĆ IV
SAKRAMENT CHRZTU ŚWIĘTEGO
jak go ojciec rodziny powinien w prostocie nauczać domowników.

Po pierwsze
Co to jest chrzest?
Chrzest nie jest samą tylko wodą, ale wodą przykazaniem Bożym objętą i ze Słowem Bożym połączoną.
Któreż to jest Słowo Boże?
Słowo Pana naszego Jezusa Chrystusa, zapisane w ostatnim rozdziale Mateusza:
Idźcie tedy i czyńcie uczniami wszystkie narody, chrzcząc Je w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego.

Po drugie
Co daje lub co sprawia chrzest?
Sprawia odpuszczenie grzechów, wybawia od śmierci i diabła i daje zbawienie wieczne wszystkim, którzy wierzą w to, co mówią słowa i obietnice Boże.
Któreż to są słowa i obietnice Boże?
Słowa Pana naszego Jezusa Chrystusa, zapisane w ostatnim rozdziale Marka:
Kto uwierzy i ochrzczony zostanie, będzie zbawiony, ale kto nie uwierzy, będzie potępiony.

Po trzecie
Jak może woda tak wielkie rzeczy czynić?
Woda wprawdzie tego nie czyni, ale Sowo Boże, które jest z wodą i przy wodzie, tudzież wiara, ufająca temu Słowu Bożemu połączonemu z wodą, gdyż bez słowa Bożego woda jest samą tylko wodą, a nie chrztem, lecz połączona ze Słowem Bożym jest chrztem, to jest wodą żyda pełną łaski i kąpielą narodzenia się na nowo w Duchu Świętym, jak święty Paweł mówi w Liście do Tytusa, w rozdziale trzecim:
(Bóg) zbawił nas [...] przez kąpiel odrodzenia oraz odnowienie przez Ducha Świętego, którego wylał na nas obficie przez Jezusa Chrystusa, Zbawiciela naszego, abyśmy, usprawiedliwieni łaską Jego, stali się dziedzicami żywota wiecznego, którego nadzieja nam przyświeca. Prawdziwa to mowa.

Po czwarte
Co więc znaczy takie chrzczenie wodą?
Znaczy to, że stary Adam w nas przez codzienny żal i pokutę ma być utopiony i umrzeć ze wszystkimi grzechami i złymi pożądliwościami, natomiast ma codziennie wyłaniać się i powstawać nowy człowiek, który by w sprawiedliwości i czystości żył wiecznie przed Bogiem.
Gdzie to jest napisanie?
Ap. Paweł w Liście do Rzymian w rozdziale szóstym powiada:
Pogrzebani tedy jesteśmy wraz z Nim przez chrzest w śmierć, abyśmy jak Chrystus wskrzeszony został z martwych przez chwałę Ojca, tak i my nowe życie prowadzili.

CZĘŚĆ POŚREDNIA
WŁADZA KLUCZÓW I SPOWIEDŹ

1. Władza kluczów Królestwa Niebieskiego
Co to jest władza kluczów?
Jest to owa szczególna władza Kościoła, którą Chrystus Pan dał Kościołowi Swemu na ziemi, żeby pokutującym grzesznikom grzechy były odpuszczane, a nie pokutującym zatrzymywane, póki nie będą pokutowali.
Gdzie to jest napisane?
Święty ewangelista Jan w dwudziestym rozdziale podaje słowa, które Jezus rzekł do uczniów:
Weźmijcie Ducha Świętego. Którymkolwiek grzechy odpuścicie, są im odpuszczone, a którym zatrzymacie, są zatrzymane.
Co wyznajesz przez te słowa?
Wierzę, że to, co powołani słudzy Chrystusowi z Jego Boskiego rozkazu z nami czynią, szczególnie gdy jawnych i nie pokutujących grzeszników ze zboru chrześcijańskiego wyłączają, tych zaś, którzy za swe grzechy żałują i chcą się poprawić, rozgrzeszają, że to jest tak ważne i pewne i w niebie, jakby nasz Pan Jezus Chrystus sam to uczynił.

2. Spowiedź
Co to jest spowiedź?
Spowiedź zawiera w sobie dwie części. Pierwszą, gdy się grzechy wyznaje, drugą, gdy się przyjmuje rozgrzeszenie, czyli odpuszczenie grzechów od spowiednika, jakby od Boga samego, bez powątpiewania o tym, z mocną wiarą, że przez nie odpuszczone są nam grzechy u Boga w niebie.
Z których grzechów należy się spowiadać?
Przed Bogiem należy się uznać winnym wszystkich grzechów, również tych, których nie znamy, jak to czynimy w Modlitwie Pańskiej. Przed spowiednikiem zaś należy jedynie te grzechy wyznać, które znamy i w sercu czujemy.
Które to są?
Oto zastanów się nad powołaniem swoim według dziesięciu przykazań Bożych - czy jesteś ojcem, matką, synem, córką, przełożonym, podwładnym - czyś był nieposłuszny, niewierny, opieszały; czyś komu nie wyrządził krzywdy słowem lub uczynkiem; czyś nie kradł; czyś czego nie zaniedbał, zmarnował albo szkody jakiejś nie wyrządził?

Następuje spowiedź:
Wszechmogący Boże, miłosierny Ojcze! Ja biedny, nędzny, grzeszny człowiek wyznaję przed Tobą wszystkie grzechy i przewinienia moje, popełnione myślą, mową i uczynkiem, którymi zasłużyłem na Twe doczesne i wieczne kary. Żałuję za nie szczerze i z całego serca i proszę Cię dla niezgłębionego miłosierdzia Twego i dla niewinnej i gorzkiej męki, i śmierci umiłowanego Syna Twego, Jezusa Chrystusa, bądź mnie nędznemu i grzesznemu człowiekowi łaskaw i miłościw, odpuść mi wszystkie grzechy moje i dopomóż łaskawie przez moc Ducha Twego Świętego do poprawy życia mego. Amen.
Na to niechaj spowiednik rzecze: Jak wierzysz, tak niechaj ci się stanie. A ja z rozkazu Pana naszego, Jezusa Chrystusa, odpuszczam ci grzechy twoje w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego! Amen. Idź w pokoju!
Którzy zaś sumienie mają bardzo obciążone albo są zasmuceni i zaniepokojeni, tych spowiednik należycie z Pisma Świętego pocieszy i do wiary zachęci.
(Obecnie używana formuła spowiedzi ogólnej).