W Lublinie: Luteranin na katolickiej ambonie

Jest rzeczą specyficzną i wzbudzającą stałe zainteresowanie odwiedzających bazylikę na lubelskim Starym Mieście - usytuowanie naprzeciw siebie dwóch barokowych ambon. To duża rzadkość architektoniczna, ale i liturgiczna, która obrosła już miejscową legendą. Jakoby w czasach odległych właśnie na tych ambonach katolicy dyskutowali z innowiercami. Nie jest to do końca prawdą, gdyż ambony pochodzą z XVIII wieku, a wtedy to niekatolików nie tylko na ambony, ale i do samego kościoła raczej nie zapraszano – jeśli można to tak eufemistycznie powiedzieć. Ale jak w każdej legendzie jest jakiejś ziarno prawdy. W XVII wieku w Lublinie, a w szczególności właśnie w dominikańskim kościele dochodziło do dysput teologicznych pomiędzy arianami (Braćmi Polskimi) a katolikami. Zapis jednej z nich z roku 1616 mówi, że w kościele św. Stanisława (dominikańskim) ojciec Walerian Grocholski, dominikanin, dyskutował z Janem Stroińskim, przywódcą polskich arian. Dysputa odbyła się w języku łacińskim, upierano się przy tym, aby, jak zapisano, "prostacy nie rozumieli co się będzie mówić". Zapis historyczny podaje jeszcze jeden szczegół, iż po dyskusji nie doszło do zamieszek ulicznych. Lublin był wtedy miastem Trybunału Koronnego oraz miejscem sejmików szlacheckich, więc ilość zainteresowanych słuchaczy była zawsze duża. Także procent polskiej szlachty, która była innego niż katolickie wyznanie był również niemały. Dysput takich w ówczesnej Polsce, w latach 1579 – 1620, odbyło się 16.
Od dwóch lat Dominikańska Fundacja "Ponad granicami" nawiązując do tradycji tych dysput organizuje Debaty Dwóch Ambon. Już spotkali się i rozmawiali ze sobą katolicy z żydami, muzułmanami, prawosławnymi, ewangelikami reformowanymi, luteranami, ale też odbyły się trzy debaty katolicko – katolickie, o dialogu w kościele, o tradycji i nowoczesności, oraz o feminizmie chrześcijańskim.
Cezary Gmyz, dziennikarz "Życia", od wielu lat zajmuje się problematyką religijną w swojej gazecie i wielokrotnie relacjonował pielgrzymki Jana Pawła II do Polski. Wchodząc po raz pierwszy w swoim życiu na ambonę dał świadectwo swojej wierze i spotkał się z życzliwym zainteresowaniem słuchaczy. Przede wszystkim przypomniał, że dla luteran Wielki Piątek jest największym świętem chrześcijańskim i warto abyśmy i my, katolicy, z przesłania tego dnia śmierci Chrystusa czerpali siły i moc do godnego, codziennego życia.