Konfesja sandomierska

3. O Bogu, o jedności bóstwa i o trzech osobach.

Wierzymy, że Bóg jest w swej istocie albo naturze sam przez się będący, doskonały we wszystkiem, niewidzialny od nikogo, nie cielesny, niezmierzony, wieczny stworzyciel wszystkich rzeczy widzialnych i niewidzialnych, najwyższe dobro, żyjący wiecznie, ożywiający i zachowujący wszystkie rzeczy, wszechmogący doskonale mądry, miłościwy, sprawiedliwy i prawdziwy, liczbę zaś bogów, albo wielobóstwa odrzucamy jako bałwochwalstwo. Bo wyraźnie stoi napisane: Pan Bóg twój jest jeden (5 Mojż. 6,4); Jam jest Pan Bóg twój, nie będziesz miał innych bogów przedemną (2 Mojż. 20, 23); Jam Pan, a nie masz żadnego więcej oprócz mnie, i nie masz Boga sprawiedliwego i zbawiciela innego oprócz mnie (jez. 45, 5, 21); Pan, Pan Bóg miłosierny i litościwy, nie rychły do gniewu, a obfity w miłosierdzie i prawdę i t. d. (2 Mojż. 34, 6). Wierzymy, że ten Bóg niezmierzony i nierozdzielny jest, Ojcem z Synem swoim i z Duchem Świętym zawsze będącym, nie rozrywając ani Bóstwa ich wiecznie jedynego, ani mieszając bytności prawdziwej trzech osób. Ale tego się trzymamy: że Ojciec od wieczności spłodził Syna swego, a Syn od Ojca wiecznie jest urodzony, niewymownym sposobem. Duch Święty wiecznie od obu pochodzi i z obiema osobami ma być czczony. Zkąd nie trzech Bogów mamy, ale Ojca jednego z synem i z Duchem Świętym prawdziwie wyznajemy, jednej istoty albo jednej Boskiej natury, jednego Majestatu, jednej wieczności i równości. Wierzymy tedy prawdziwą bytność tych trzech Ojca Ojcem, Syna Synem, Ducha Świętego Duchem Świętym nieobłudnie wysławiając. Chociaż Ojciec jest pierwszym według porządku, jednak równi są sobie bóstwem i wiecznością. Albowiem co się tyczy natury Boskiej, albo istoty, te trzy osoby tak z sobą są złączone, że nie co innego jest Syn i Duch Święty, tylko Bóg, tak jak i Ojciec. Dlatego ich wyznajemy, chwalimy jako jednego Boga, Pana i Stworzyciela swojego. Z drugiej strony osobna bytność każdego z nich jest w Piśmie Świętym przez wyraźne odróżnienie wypowiedziana, gdy Anioł do błogosławionej Panny rzekł te słowa: Duch Święty zstąpił na cię, i moc Najwyższego zacieni cię, przetoż i to święte, co się z ciebie narodzi, nazwane będzie Synem Bożym (Łuk. 1, 35). I przy chcie Chrystusa Pana, słyszany był głos z nieba nad nim mówiący: ten jest Syn mój miły (Mat. 3, 17). Przytem widziany był Duch Święty, w postaci, jako gołąb. A gdy sam Pan chrzest postanowił, rozkazał chrzcić w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego. (Mat. 28, 19). Jeszcze w Ewngelji polecić raczył, że Ducha Świętego poszle Ojciec w imieniu Jego (Jan. 14, 26) Podobnież : gdy przyjdzie pocieszyciel, którego ja wam poszlę od Ojca, Duch prawdy, który od Ojca pochodzi, ten o mnie świadczyć będzie i t. d. (Jan. 15, 26). Przetoż w zupełności przyjmujemy wyznanie wiary Apostolskie, które nam podaje prawdziwą wiarę i t. d.

Ganimy tedy i potępiamy wszystkich Żydów i Mahometan i którzykolwiek bluźnierczo wspominają o tej skrytej i nieograniczonej tajemnicy Trójcy Świętej. Odrzucamy też wszystkich kanclerzy i heretyków, którzy Syna i Ducha Świętego mianują Bogiem według nazwy tylko, a nie według wiecznej istoty ich z Ojcem. Również wszystkich tych którzy rozumieją, że Syn Boży z Duchem Świętym są stworzeni i jakoby sługami i urzędnikami, przypisując temu jedynemu Majestatowi nierówność, większość i mniejszość cielesną i ograniczoną postawę, równość woli i rozumienia i według rozumu ograniczonego mieszając i oddzielając Bóstwo nieograniczone i nieogarnione, jak gdyby Syn i Duch Święty nie byli od wieczności z Bogiem Ojcem, ale posiadali tylko pewne skłonności lub własności należące jedynemu Bogu Ojcu.

W takich błędach znajdowali się Monarchianie, Nowacyanie, Prakseasz, Patrypasianie, Sabeliusz, Samosoteni, Aecyusz, Macedoniusz, Antropomorfici, Aryusz i tym podobni Ebionici dzisiejsi, Tryteici, nowochrzceńcy.