Pojednanie i ekumeniczne otwarcie

Atenagoras i mosty na Wschód

Podczas pierwszej podróży w lutym 1962 roku nawiązała się jakaś nić porozumienia pomiędzy braćmi a starym patriarchą. Atenagoras zabrał ich na przejażdżkę po Stambule śladami chrześcijańskich męczenników i opowiedział o swoim projekcie utworzenia na wyspie Patmos ośrodka ekumenicznego, który zamierzał nazwać „prawosławnym Taizé”. „A czemu nie w Burgundii?” – miał na to odpowiedzieć brat Roger. Rok po tej rozmowie położony został za zgodą patriarchy pierwszy kamień pod budowę przyszłego ośrodka na wzgórzu Taizé, gdzie osiadła mała grupka prawosławnych mnichów.

Inauguracyjna podróż do źródeł wschodniego Kościoła była pierwszym z wielu spotkań z prawosławnymi dostojnikami, między innymi z patriarchami Cyrylem z Bułgarii i Germanosem z Jugosławii, a także początkiem częstych wizyt innych osobistości w Taizé, na przykład metropolity Nikodema z Moskiewskiego Patriarchatu w grudniu 1962 roku. Greccy, rosyjscy, szwajcarscy i francuscy biskupi wzięli udział w inauguracji kaplicy i prawosławnego ośrodka w 1965 roku. Aleksy II, przyszły patriarcha Moskwy, był nawet uczestnikiem konferencji pokojowej w Taizé, zorganizowanej dwa lata później.

W połowie lat sześćdziesiątych Wspólnota z Taizé włączyła do swojej liturgii i ikonografii tradycję wschodnich chrześcijan. Jej wpływy są także dowodem miłości jej założyciela do Kościoła prawosławnego. W pokoju brata Rogera, który do dziś jest miejscem spotkań Wspólnoty, można zobaczyć powieszoną dyskretnie w kącie ikonę podarowaną mu przez patriarchę Atanagorasa podczas ich ostatniego spotkania w 1972 roku. Pozostała tu jakby na straży, podtrzymując pragnienie modlitwy w jedności i przypominając słowa darczyńcy, niestrudzonego pracownika pojednania. Brat Roger lubił je przypominać: „Nawet w mojej ostatniej godzinie będę wciąż widział patriarchę w chwili naszego wyjazdu. Stał w drzwiach uniósłszy ręce, jakby trzymał w nich kielich z Eucharystią i powtórzył jeszcze raz: «Kielich i cząstka chleba, pamiętajcie – nie ma innej drogi…»⁷”.

Francusko-niemiecka budowa kościoła Pojednania

Na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych nastąpił znaczny postęp w dziele pojednania nie tylko między chrześcijanami, lecz także narodami, które walczyły z sobą w Europie. W 1961 roku rozpoczęło się w Taizé ważne przedsięwzięcie na rzecz francusko-niemieckiego pojednania. Aktion Sühnezeichen – Akcja Znak Pokuty w służbie pokoju – ruszyła w 1958 roku w odpowiedzi na apel synodu niemieckich Kościołów ewangelickich. Druga wojna światowa zakończyła się przed trzynastu laty, teraz chodziło o to, aby pojednanie nabrało konkretnego wymiaru w postaci finansowania rozmaitych inwestycji w krajach dotkniętych wojną. W akcji uczestniczyło wiele znacznych osobistości, wśród nich także członkowie Kościoła Wyznającego⁸, między innymi teolog Martin Niemöller i prawnik Gustaw Heinemann, minister w rządzie Adenauera i przyszły prezydent RFN w latach 1969–1974. Jednym z większych osiągnięć Akcji Znak Pokuty był nowy kościół w Taizé.