Co w Kościele zmienia Vademecum ekumeniczne dla biskupów?

Rozmowa ks. Jerzego Limanówki z ks. dr hab. Pawłowskim stanowi 17 odcinek podcastu „Z Franciszkiem. Audycja poświęcona społecznym inicjatywom Papieża”.

Ekspert KUL stwierdził, że Vademecum nie zawiera nowości doktrynalnych, a jego nowość polega na pragmatyzmie, praktycznych wskazówkach dotyczących ekumenizmu. Jest to dokument skrótowy, zawierający podsumowanie stanowiska Kościoła katolickiego ws. ekumenizmu oraz szereg zaleceń praktycznych.

Sekretarz KEP ds. ekumenizmu opisał też strukturę nowego dokumentu. Vademecum najpierw mówi o odpowiedzialności biskupa za jedność – we własnej diecezji, z Kościołem powszechnym i z przedstawicielami innych wyznań. Następnie jest mowa o formacji ekumenicznej – zarówno świeckich i duchownych. W tej części znajdują się też zalecenie, aby w każdej diecezji był obecny delegat ds. ekumenizmu lub komisja ekumeniczna. W niektórych przypadkach Vademecum zaleca, aby takie struktury istniały również na poziomie parafii. W kolejnej części sprecyzowany został szereg działań mających na celu budowanie jedności – ekumenizm duchowy, dialog miłości, dialog prawdy i dialog życia.

Ekumenizm duchowy stanowi przypomnienie wypowiedzi ostatniego soboru, że jest to „świętość życia poszczególnych chrześcijan i ich modlitwa”. Słowa te oznaczają, że im każdy chrześcijanin jest bliżej Chrystusa, tym wszyscy chrześcijanie są bliżej siebie. Obraz ten pochodzi od palestyńskiego mnicha z VI w. św. Doroteusza z Gazy i został zaproponowany jako pewien symbol obchodów tegorocznego Tygodnia modlitw o jedność chrześcijan.

Vademecum m.in. zwraca uwagę na działalność hierarchów Kościoła w Internecie. Według dokumentu na stronie internetowej diecezji wierni powinni móc zobaczyć jak ich biskup modli się wraz z chrześcijanami innych wyznań. Powinni też mieć łatwy dostęp do dokumentów ekumenicznych oraz kontakt do komisji ekumenicznej.

Wypowiadając się na temat dialogu prawdy ks. Pawłowski zwrócił uwagę na pracę komisji ekumenicznych. Stanowczo odrzucił postrzeganie prac teologów jako szukanie prostego kompromisu, „teologicznego najniższego wspólnego mianownika”. „Zdecydowanie nie jest to sprzedawanie prawdy za srebrniki świętego spokoju” – podkreślił.

Omawiając dialog miłości, czyli kwestię codziennych kontaktów, prostych inicjatyw i kultury spotkania wymienił niektóre praktyczne zalecenia z tej sekcji Vademecum. Są one następujące: „uczynić pierwszy krok, aby spotkać się z osobami odpowiedzialnymi za inne wspólnoty chrześcijańskie”, „uczestniczyć w ich uroczystościach, liturgiach, święceniach i na takowe zapraszać do siebie” oraz „modlić się osobiście i publicznie za osoby odpowiedzialne za inne wspólnoty chrześcijańskie”.

Przybliżając zagadnienie dialogu życia ekspert KUL wymienił proponowane w watykańskim dokumencie konkretne inicjatywy duszpasterskie. Są to m.in. współpraca kapelanów, użyczanie miejsc kultu – jeśli jest taka potrzeba, współpraca misyjna, duszpasterstwo małżeństw mieszanych, wspólna posługa charytatywna, walka z dyskryminacją i obrona świętości życia. W ramach ekumenizmu kulturowego znalazła się również zachęta do wspólnych projektów „o charakterze akademickim, naukowym i artystycznym”. Wśród zaleceń praktycznych dla biskupów w Vademecum znalazło się m.in. „słuchanie i uczenie się na duszpasterskich inicjatywach innych wspólnot”. Ks. Pawłowski zwrócił uwagę na funkcjonujące już w Kościele katolickim przykłady takich działań – np. szkoły nowej ewangelizacji.

Na pytanie o wpływ papieża Franciszka na powstanie dokumentu ks. Pawłowski zwrócił uwagę, że Vademecum jest „znakiem kontynuacji poprzednich pontyfikatów”. Zwrócił też uwagę na związek zawartych w dokumencie praktycznych wskazań z „językiem praktyki”, charakteryzującym pontyfikat papieża Franciszka.

Analizując watykański dokument Sekretarz Rady KEP ds. ekumenizmu zwrócił uwagę na propozycje, które mogłyby ubogacić Kościół w Polsce. Zasugerował zmiany na stronach internetowych diecezji – widoczne dane kontaktowe do osób odpowiedzialnych za współpracę ekumeniczną, publikowanie relacji ze spotkań z wiernymi innych wyznań oraz zamieszczanie dokumentów ekumenicznych. Zaproponował też zwiększenie wspólnych działań charytatywnych i działań na rzecz obrony życia.

Na pytanie o dobór modlitw podczas spotkań z przedstawicielami innych wyznań Sekretarz Rady KEP ds. ekumenizmu wskazał, przede wszystkim na modlitwę „Ojcze nasz”. W przypadku spotkań z Kościołami prawosławnymi zwrócił uwagę na możliwość modlitw do Matki Bożej oraz świętych, a w przypadku wspólnot protestanckich – psalmów, hymnów nowotestamentalnych i odpowiednich fragmentów Liturgii Godzin.

Swoją wypowiedź ks. dr hab. Sławomir Pawłowski zakończył cytując znajdującą się w Vademecum modlitwę często używaną przez Wspólnotę Chemin Neuf:

„Panie Jezu, który mówiłeś się, aby wszyscy byli jedno
Prosimy Cię o jedność chrześcijan taką jakiej Ty chcesz, poprzez środki jakie Ty wybierasz.
Niech twój Duch Święty da nam doświadczyć cierpienia podziałów, zobaczyć nasz grzech i mieć nadzieję ponad wszelką nadzieję.
Amen.”

***
Pełna rozmowa w formie podcastu dostępna jest TUTAJ.