Przeżył szok widząc zeświecczenie Kościoła

Urodzony w Eisleben w Niemczech, wychował się w pobliskim Mansfelcl. W wieku 22 lat wstąpił do zakonu Pustelników św. Augustyna, wypełniając ślub złożony św. Annie w czasie gwałtownej burzy. Uzyskał pierwszy stopień akademicki na uniwersytecie w Erfurcie i rozpoczął studia prawnicze, lecz porzucił je, aby poświęcić się teologii. W 1509 roku zdobył bakalaureat z nauk biblijnych na uniwersytecie w Wittenberdze, gdzie nauczał aż do śmierci. Z powodu wewnętrznych sporów w zakonie jeszcze przed ukończeniem doktoratu w Wittenberdze został wysłany do Rzymu, gdzie przeżył szok widząc zeświecczenie Kościoła instytucjonalnego.

W pierwszych latach swego nauczania Biblii w Wittenberdze (1515-1519) dręczyły go kwestie grzechu i łaski. Studia oraz doświadczenia duchowe doprowadziły go do oryginalnego ujęcia sprawiedliwości Bożej w oparciu o opis podany przez św. Pawła (Rz l, 17). Takie rozumienie zdawało się przeczyć rzymskokatolickiej praktyce, przede wszystkim odpustom udzielanym przez Kościół. Według Lutra zbawienie nie wynika ze współpracy łaski i działania człowieka, lecz jest owocem wyłącznie łaski Boga, który przebacza człowiekowi grzesznemu jedynie dzięki zasługom Chrystusa ukrzyżowanego.

31 października 1517 roku Luter obwieścił publicznie swoje poglądy w Dziewięćdziesięciu pięciu tezach. W lipcu 1520 roku wiele z jego wypowiedzi zostało potępionych jako błędne w bulli papieskiej Exsurge Domino (Powstań, o Panie), którą Luter spalił publicznie 10 grudnia 1520 roku. Z tego powodu niemiecki sejm w Worms skazał go na wygnanie. W 1525 roku ożenił się i zaczął prezentować odmienne idee od pozostałych reformatorów i humanistów. Tego rodzaju tarcia przeciągały się i osiągnęły swój szczyt w ostrych podziałach między protestantami: w Marburgu w 1529 roku oraz w Augsburgu w 1530 roku, gdzie przedstawiono pierwsze protestanckie credo.

Z racji swego statusu wygnańca Luter nie mógł być obecny na sejmie w Augsburgu, lecz jego myśl wyłożył Filip Melanchton. W latach 1533-1536 przyczynił się on do reorganizacji uniwersytetu w Wittenberdze. Luter utrzymywał, że tylko Pismo Święte daje wiarygodny obraz Bożej dobroci i łaski.

Marcin Luter zmarł 18 lutego 1546 w Eisleben.