Urząd Biskupa w Kościele luterańskim ze szczególnym uwzględnieniem Polski

Finlandia

Chociaż Finlandia nie graniczy z Polską to jednak ze Szwecją ściśle połączone były Dania i Finlandia. Pierwszym fińskim luterańskim arcybiskupem XIII-wiecznej diecezji w Turku (Abo), był uczeń Marcina Lutra i Filipa Melanchtona - Mikael Agricola (1510-1557). Dzięki unii ze Szwedami Kościół Fiński zachował historyczny episkopat i sukcesję apostolską. Defekt (defectus) w nieprzerwanym łańcuchu sukcesji apostolskiej nastąpił w roku 1886, gdy w jednym roku umarli trzej biskupi, a nowego arcybiskupa wprowadził w urząd fiński profesor teologii niebędący biskupem. Jednak za 48 lat, w roku 1934 podpisano umowę pomiędzy Kościołem Fińskim a Kościołem Anglikańskim, na mocy której wprowadzono pomiędzy tymi Kościołami pełną interkomunię oraz wspólnotę urzędu Kościoła, na mocy której w przyszłości w Kościele fińskim (luterańskim) tylko biskup będzie konsekrował biskupa przy czynnym udziale przedstawicielstwa episkopatu anglikańskiego i tylko biskup będzie ordynował księży. Odtąd przy święceniach biskupów fińskich biorą także czynny udział luterańscy biskupi szwedzcy, anglikańscy, ale i niemieccy oraz z innych krajów, w tym i polscy.

W skład Kościoła w Finlandii obecnie wchodzi jedna archidiecezja i sześć diecezji z językiem fińskim, oraz jedna diecezja z językiem szwedzkim dla 6,1% ludności mówiącej po szwedzku. Biskupem szwedzkiej diecezji, obejmującej Finów szwedzkiego języka z całego kraju z siedzibą w Porvoo, jest biskup Erik Vikström (od roku 1983). Arcybiskupem Turku i prymasem Finlandii jest od roku 1982 John Vikström , który przed kilku laty odwiedził Polskę i utrzymuje z naszym Kościołem braterskie kontakty.
Oprócz 6 biskupów i 1 arcybiskupa istnieje także biskupstwo polowe, na czele którego od roku 1986 stoi biskup polowy Jorma Laulaja. Również Kościół Fiński jest otwarty dla innych Kościołów luterańskich. W związku z sąsiedztwem Finlandii z Estonią, biskupi fińscy konsekrują biskupów estońskich: arcybiskup Turku dr Martii Simojoki konsekrował estońskiego arcybiskupa Alfreda Toominga i niemieckich biskupów: prof. dra Joachima Heubacha w Bückeburg oraz Martina Linemanna w Bielefeldzie. Następny arcybiskup Turku prof. dr Mikko Juva konsekrował w roku 1978 arcybiskupa estońskiego Edgara Harka. Arcybiskup fiński John Vikström w roku 1987 konsekrował arcybiskupa estońskiego Kuno Pajula. Takie braterskie otwarte kontakty istniały już dawno pomiędzy sąsiadującymi Kościołami.

Kraje nadbałtyckie (Litwa, Łotwa, Estonia)

Już w roku 1918 arcybiskup Nathan Söderblom konsekrował w Tallinie (Estonia) arcybiskupa Jakuba Kukka, a w roku 1922 konsekrował w Rydze (Łotwa) arcybiskupa Carla Irbe. Nieomalże zasadą stało się, że arcybiskupi lub biskupi szwedzcy po dzień dzisiejszy konsekrują biskupów łotewskich. Szwedzki biskup Sven Danell konsekrował arcybiskupa Łotwy Janisa Matulisa (1969-1985), a jego następcę w urzędzie, arcybiskupa Eriksa Mestersa w roku 1986 konsekrował arcybiskup szwedzki Olof Sundby (od roku 1983 na emeryturze).
Natomiast Biskup Sztokholmu - Lars Henrik Sigfrid Svenungsson (od 1988), konsekrował w dniu l sierpnia 1993 r. nowego i młodego biskupa łotewskiego 35-letniego ks. Janisa Vanagsa, który z kolei był głównym konsekratorem w dniu 12 czerwca 2004 r. w Taurage na Litwie młodego 28 - letniego litewskiego biskupa Mindaugasa Sabutisa.