Konfesja sandomierska

26. O pogrzebie wiernych i o pieczy około umarłych, o czyśćcu i o zjawianiu się Duchów.

Pismo Święte rozkazuje, aby ciała wiernych, które są mieszkaniem Ducha Świętego, i które dnia ostatniego zmartwych powstaną, były uczciwie w ziemi pochowane, bez wszelkich zabobonów. Należy też i uczciwie wspominać na tych, którzy w Panu zasnęli, i zachowywać ich pamięć dla pozostałych po nich potomków, a ich wdowom i sierotom okazywać miłość i uczciwość. O innej pieczy i staraniu się o umarłych nic nie czytamy, i innej nie zachowujemy.

Ganimy przeto wszystkich, a najbardziej bezbożnych cyników, którzy o ciała zmarłych nie dbają, albo je jako wzgardzone sprośnie bez wszelkiego poszanowania rzucają do ziemi, nie wspominając o nich nic dobrego, ani też nie okazując dla pozostałych sierot żadnej miłości, ani pociechy, ani pomocy. Nie pochwalamy też z drugiej strony i tych, którzy nazbyt i opacznie są czynni około umarłych, którzy na wzór pogan lamentują nad nimi i zbytnio płaczą. Nie mówi się tu nic przeciw umiarkowanemu żalowi i smutkowi, na który Apostół zezwala (l Tes. 4 13), bo wiemy, że człowiek bez żalu i smutku być nie może, wszakże nadmiernie się smucić, ofiary za umarłych przynosić, modlitwy odmawiać do tego zmyślono przez najętych za pieniądze, z szemraniom przeciwko Bogu, i sądzić że przez takie posługi zmarli po śmierci od wszelkich mąk będą wybawieni, nie są to chrześcijańskie zasady.

Albowiem wierzymy i wyznajemy, że duszo wiernych zaraz po śmierci przechodzą do Chrystusa Pana, i nie potrzebują od żywych żadnej pomocy, ani modlitw, gdyż im to posługi, ani są pożyteczne, ani potrzebne. A nadto wierzymy i wyznajemy, że niewierzący idą zaraz do piekła, zkąd żadne usługi pozostałych wybawić ich nie mogą. To zaś, co niektórzy nauczają o Czyśćcu jest przeciwne wierze chrześcijańskiej, gdyż wierzymy w Artykułach wiary o grzechów odpuszczeniu i życiu wiecznem. Czyściec sprzeciwia się również i słowom Chrystusa Pana, który tak mówi: zaprawdę, zaprawdę powiadam wam, kto słowa mego słucha, i wierzy temu, który mię posłał, ma żywot wieczny, i nie przyjdzie na sąd, ale przeszedł z śmierci do żywota (Jan 5, 24), i dalej: kto jest umyty, potrzebuje tylko nogi umyć, bo czysty jest wszystek; i wy jesteście czystymi (Jan 13, 10).

Co zaś bywa opowiadane o objawieniu się duchów to wiemy, że Pan Bóg w Starym Testamencie zabronił wróżyć sobie, od umarłych (5 Mojż. 18, 10) ani też chce, abyśmy mieli jaką styczność z duchami umarłych. Owemu bogaczowi, gdy się znajdował na miejscu mąk, jak świadczy Ewangelista (Łuk. 10,30), odmówiono posła do braci jego, ale mu powiedziano: mają Mojżesza i Proroków, niechże ich słuchają, bo choćby też kto i zmartwychwstał, nie uwierzą.