Eucharystia w dialogu anglikańsko-katolickim

W tej sprawie rozbieżność anglikańsko – katolicka w eucharystycznej nauce i praktyce pozostaje wyraźna. Adoracja eucharystyczna, wpisana mocno w tradycję katolicką, pozostaje czymś nienaruszalnym. Warto jednak, spotykając się z inną „eucharystyczną wrażliwością”, zwrócić uwagę na to, że katolicka pobożność eucharystyczna inaczej przedstawia się w oficjalnych dokumentach Kościoła niż w życiu. Pewne „pobożne” zwyczaje lokalne funkcjonują niezgodnie z katolicką doktryną o Eucharystii (zwłaszcza z Instukcją Eucharisticum Mysterium) i z pewnością domagają się stosownej korekty. Jeśli w mentalności katolickiej ważniejszy staje się „Chrystus w tabernakulum” czy „w monstrancji” niż Chrystus żyjący w nas przez dzięki komunii, to takie przesunięcie akcentu jest niebezpieczne. Nie chodzi o konkurencyjne ustawianie tych rzeczywistości, ale o właściwą ich hierarchię. Jezus Paschalny daje się nam jako pokarm, w pierwszym rzędzie po, to byśmy Go spożywali. To człowiek ma nosić w sobie Boga i zanosić Go innym. Tu tkwi źródło paschalnego ognia, który ma przemieniać ludzkie serce, a przez człowieka cały świat.

4. Przebłagalny charakter ofiary eucharystycznej

To zagadnienie łączy się ściśle z ofiarniczym wymiarem Eucharystii. Pojawiło się ono w związku z zapytaniem Kongregacji Doktryny Wiary, czy w rozumieniu anglikanów uobecniająca się w Eucharystii ofiara ma charakter przebłagalny. Wiara katolicka uznaje bowiem za właściwe i pożądane sprawowanie Mszy świętej za żywych oraz za zmarłych (także za konkretną osobę). Modlitwy za zmarłych znajdują się, we wszystkich kanonach Mszy świętej[44]. Czy anglikanie również modlą się w liturgii za zmarłych?
Clarification dają jednoznaczną odpowiedź: tak, anglikanie uznają, że ofiara eucharystyczna nie tylko uobecnia samoofiarowanie (self-offering) Chrystusa na krzyżu, ale także „wyprasza dobra Jego męki w imieniu całego Kościoła”[45]. Przez „cały Kościół” anglikanie rozumieją także zmarłych oczekujących na zmartwychwstanie. Dlatego też wspominanie wiernych zmarłych było i jest obecnie częścią modlitw wstawienniczych w anglikańskiej liturgii eucharystycznej[46].

5. Podsumowanie

Anglikańsko-katolicki dialog przyniósł bardzo konkretne owoce. Konsensus w wielu spornych kwestiach został osiągnięty. Autorzy mówią nawet z optymizmem o osiągnięciu „substancjalnej zgody” (substantial agreement) w doktrynie eucharystycznej[47]. Z nauką o Eucharystii ściśle związana jest problematyka dotycząca jej szafarza. Zagadnienia związane z rozumieniem święceń i urzędu w Kościele są także przedmiotem dialogu ARCIC, który przyniósł już szereg uzgodnieniach. Na drodze do recepcji przedstawionych wyników prac ekumenistów najtrudniejszą przeszkodą jest rozumienie kapłaństwa. Po dopuszczaniu w Kościołach anglikańskich do ordynacji kobiet powstały nowe trudności. Dialog jednak trwa. A więc żywa jest także nadzieja na spotkanie chrześcijan wszystkich wyznań wokół Chrystusa przy jednym eucharystycznym stole. Otwierając się na innych, dowiadujemy się czegoś ważnego o nas samych. Dialog ekumeniczny budzi głębszą wrażliwość; uzdrawia ze schematów myślenia i rutyny pobożności; przynosi odświeżenie teologii i duszpasterstwa; pomaga odkrywać „niezgłębione bogactwo Chrystusa” (Ef 3, 8).

---

Przypisy

[1]Oryginalny tekst angielski ukazał się m.in. w: Growth in Agreement. Reports and Agreed Statements of Ecumenical Conversations on a World Level, ed. by H. Mayer, L. Visher, New York/Geneva 1984, s.68-72. Przekład polski oraz komentarz w: St. C. Napiórkowski, Wspólna deklaracja na temat nauki o Eucharystii, w: „Zeszyty Naukowe KUL” 22(1979) nr 4, s. 62-65. Omówienie: A. Skowronek, Tajemnica – ofiara - obecność. Eucharystia w dialogu anglikańsko-katolickim, w: Eucharystia i posłannictwo, red. L. Górka, W. Hryniewicz, Lublin, s. 78 (70-83)

[2]Oryginalny tekst angielski w: Growth in Agreement ... s.72-77. Teksty Eucharistic Doctrine oraz Elucidation zamieszczone zostały razem z innymi uzgodnieniami Komisji w tzw. Raporcie Końcowym. Omówienie problematyki Eucharystii w: A. Skowronek, Tajemnica – ofiara - obecność. Eucharystia w dialogu anglikańsko-katolickim, w: Eucharystia i posłannictwo, red. L. Górka, W. Hryniewicz, Lublin, s. 70-83.

[3]Oryginalny tekst angielski w: Clarifications of certain aspects of the Agreed Statements on Eucharist and Ministry of the First Anglican-Roman Catholic International Commission together with a letter from Cardinal Edward Idris Cassidy, president of the Pontifical council for Promoting Christian Unity, London/Vatican 1994 (tekst bez wewnętrznej numeracji).

[4]Kongregacja Do Spraw Nauki Wiary, Katolicka odpowiedź na Raport końcowy Międzynarodowej Komisji Anglikańsko-Rzymskokatolickiej, w: Ut unum. Dokumenty Kościoła katolickiego na temat ekumenizmu 1982-1998, red. S.C. Napiórkowski, K. Leśniewski, J. Leśniewska, Lublin 2000, s. 120-127.