Hagia Sophia znów będzie meczetem?

  Paul Keller / CC 2.0 Hagia Sofia
Symbol Konstantynopola Obawy są uzasadnione, gdyż w ostatnim czasie wyznawcy islamu zdołali przekształcić w meczety dwa inne tureckie kościoły-muzea pod tym samym wezwaniem Mądrości Bożej: w Nicei, gdzie odbył się pierwszy Sobór Powszechny, i w Trabzonie. Hagia Sophia w Konstantynopolu była najważniejszą świątynią chrześcijańską cesarstwa. Po podbiciu go w 1453 r. stała się meczetem, a muzeum w 1923 r., gdy powstała republika Turcji. Mimo chrześcijańskiego rodowodu świątyni muzułmanie roszczą sobie do niej prawa i usiłują na powrót uczynić z niej meczet.

Ostatnio na pokładach samolotów tureckich linii lotniczych można otrzymać magazyn SkyLife z obszernym artykułem po angielsku i turecku nt. zamienienia kościoła-muzeum w meczet. Na okładce jest fotografia świątyni z podpisem „Meczet sułtanów”. Autor dowodzi, że Hagia Sophia zyskała świetność dopiero po podboju Konstantynopola i jest pamiątką wielkości jego zdobywcy Mehmeda II. Ignoruje natomiast zupełnie jej długą historię chrześcijańską.

Komentując projekt muzułmanów Patriarcha Ekumeniczny stwierdził, że jeśli Hagia Sophia ma na powrót stać się miejscem kultu, to wyłącznie chrześcijańskiego. W przeciwnym razie powinna pozostać muzeum. Bartłomiejowi I udało się niedawno przywrócić do użytkowania kościół św. Eliasza w stambulskiej wielokulturowej dzielnicy Karakoy. W 134-letniej świątyni od początku sierpnia znowu odbywają się nabożeństwa, choć nie ma tam jeszcze stałego kapłana. Tymczasem tureckie władze zaplanowały rewitalizację terenu, w ramach której zamierzają zburzyć kościół, a na jego miejscu wybudować hotel. Informacja ta wstrząsnęła lokalną wspólnotą prawosławną. Wierni chcą obronić odzyskaną świątynię w oparciu o prawo o budowlach zabytkowych. Mają nadzieję, że władze uznają kościół za zabytek, mimo że od 1972 r. pełnił on funkcje obiektu handlowego.