Czy życie ma sens?

Niezaspokojone pragnienie

Nowocześni myśliciele często mówią o „zasadzie nadziei” i chętnie rozprawiają wiele o „pustce”, w jakiej się człowiek umieszcza wskutek swej projekcji. Codziennie stykamy się z modnymi słowami, takimi jak: ewolucja, postęp, rozwój, oczekiwanie, tęsknota, przyszłość itd. Wszystko to są jedynie różne słowa służące w istocie określeniu tej samej siły, przy pomocy której człowiek pragnie osiągnąć cel przedstawiający mu się jako niezwykle doniosły. Jest nim spełnienie swego życia, szczęście. Wszystko, co czynimy, jest nacechowane owym bliżej nieokreślonym pragnieniem. Ustawicznie oczekujemy na coś. Najczęściej pragnienie to skierowane jest oczywiście na rzeczy najbliższe nam: oczekujemy na list, na prezent, na powrót bliskiej osoby. Albo oczekujemy dnia wizyty u przyjaciół, jakiegoś święta. Te małe oczekiwania powszednie podtrzymują nas, dostarczają naszemu życiu napięć. Naturalnie, istnieje również nadzieja, której przedmiotem są bardziej odległe cele: dzieci chciałyby być większe, uczniowie chcą ukończyć szkołę, chcą zarabiać pieniądze, stać się samodzielni, doskonalić się w zawodzie, jeździć samochodem, ożenić się i wychodzić za mąż, mieć dzieci, dom - i zapewnioną przyszłość.

W gruncie rzeczy wszyscy chcielibyśmy mieć coś z życia. Powstaje jednak pytanie, czym jest właściwie owo „coś”, przy czym znajdujemy się tu jakby w lesie drogowskazów olbrzymiego miasta: drogowskazów jest zawrotnie dużo i każdy z nich wskazuje inny kierunek. Slogan ze słupa ogłoszeniowego powiada.- kto to albo tamto konsumuje, pali, ubiera albo kupuje, ten ma więcej z życia. Oczywiste, że owo „coś” związane jest z modą, kosmetyką, jedzeniem i z wieloma innymi drobiazgami. Jeżeli jednak nie stać nas na niektóre z nich, zjawia się wielkie niezadowolenie. Wówczas zwykło się mówić: trzeba by mieć pieniądze, wtedy można by żyć. Ma się ich wreszcie dosyć, pogoń za owym ,,czymś” staje się jeszcze większa. Wszystko cośmy już osiągnęli okazało się jeszcze nie tym, o co właściwie szło. A zatem dalej, dalej... czy wciąż w tym samym kierunku, w którym wszyscy pędzą?

Czy człowiek osiągnął rzeczywiście wszystko, gdy żyje w dobrobycie, gdy w społeczeństwie odgrywa znaczną rolę? Czy czuje się może nawet szczęśliwy mając wysoki standard życia i społeczny prestiż? - Niektórym ludziom to wystarcza. Wielu jest takich, którym niczego nie brakuje. Pozornie są zadowoleni z tego, co mają. W każdym razie nie widzą poza tym większych problemów. Ale czy zadowolenie to nie jest często jedynie gnuśnością, ponieważ uważa się, że życie nie zawiera w sobie nic więcej? I czy poprzestanie się na tej, powiedzmy sobie, ,,wystarczalności"? Także w okresie kłopotów, gdy rodzina jest rozproszona, dzieci pożenione, a może małżonka chora? Co się stanie, gdy naszą pozycję zajmie ktoś młodszy, gdy nie można już być czynnym zawodowo? Co pozostanie, gdy nasze plany spaliły na panewce, gdy jednej nocy w wyniku katastrofy przepadł cały nasz dobrobyt? Czy nie opłaca się wówczas dalej żyć? Jesteśmy wtedy u kresu? Mimo wszelkiego postępu pozostaje doświadczenie zmienności naszej egzystencji.

Protest przeciwko społeczeństwu konsumpcyjnemu

Młodociani protestują coraz częściej. Oponują przeciwko społeczeństwu produkcji (Leistungsgesellschaft), w którym najważniejsze są produkcja i konsumpcja. Czują oni, że sam człowiek wychodzi na tym źle. Młodzi ludzie poszukują czegoś, co wewnętrznie wzbogaciłoby życie, poszerzyło świadomość, jak mawiają psychologowie. Do tego zaś trzeba czegoś więcej, aniżeli tylko „doskonałej kuchni” czy też zapewnionej starości. Sam dobrobyt nie rozwiązuje w żadnym razie wszystkich problemów. Dlaczegóż bowiem wciąż i wciąż rezygnują ludzie dobrowolnie z życia, ludzie, którzy mogliby sobie pozwolić na wszystko, co w dobie dzisiejszej można człowiekowi zaoferować. Bo właśnie człowiek nie żyje samym tylko chlebem, nadto nie samą tylko pracą, ani zadowoleniem, ani też protestem.

Więcej na następnej stronie