Jeden z dziewięciu

Od 1967 roku upoważnieni przez Sekretariat ds. Jedności Chrześcijan (od 1989 roku Papieską Radę Popierania Jedności Chrześcijan) teologowie katoliccy prowadzą dziewięć dialogów z Kościołami i wspólnotami ewangelickimi. W tę ekumeniczną mozaikę wpisuje się dialog doktrynalny z klasycznymi Kościołami zielonoświątkowymi. W tym roku mija 35 lat od rozpoczęcia oficjalnych katolicko-zielonoświątkowych rozmów.

Oficjalny międzynarodowy dialog teologiczny między Kościołem katolickim a przedstawicielami światowego pentekostalizmu został zainicjowany w 1972 roku. Doprowadziły do niego mniej oficjalne kontakty między członkami różnych Kościołów zielonoświątkowych oraz przedstawicielami watykańskiego Sekretariatu ds. Jedności Chrześcijan, które miały miejsce w latach 1969 i 1970. Z inicjatywą nawiązania relacji z Kościołem katolickim wyszli liderzy ruchu pentekostalnego: David du Plessis – uczestniczący w Soborze Watykańskim II w charakterze obserwatora – oraz Ray Bringham, którzy nawiązali kontakt z kard. Johannesem Willebrandsem, kierującym Sekretariatem ds. Jedności Chrześcijan.

Nie tacy straszni katolicy

Ważnym motywem podjęcia przez zielonoświątkowców dialogu z Kościołem katolickim było istnienie katolickiego ruchu charyzmatycznego. Kilian McDonnell twierdzi, że ruch Odnowy Charyzmatycznej, rozwijający się w Kościele katolickim od połowy lat 60., otworzył zielonoświątkowcom oczy na głębię życia chrześcijańskiego w krytykowanym przez nich dotąd i atakowanym katolicyzmie. Klasyczne Kościoły pentekostalne odkryły, że katolicy także przeżywają chrzest w Duchu Świętym i doświadczają tych samych darów Ducha. Przedstawiciele ruchu zielonoświątkowego, obserwujący celebrację Eucharystii w grupach Odnowy w Duchu Świętym, zrozumieli, że ich przekonanie o „martwej” liturgii katolickiej jest fałszywe. Ruch charyzmatyczny odegrał ważną rolę w tworzeniu atmosfery sprzyjającej rozpoczęciu dialogu ekumenicznego między Kościołem katolickim a środowiskiem zielonoświątkowym.

Za animatorów dialogu katolicko-zielonoświątkowego na forum światowym uważa się Davida du Plessisa – ze strony zielonoświątkowej oraz Kiliana McDonnella OSB – dyrektora Instytutu Badań Ekumenicznych i Kulturowych w Collegeville (USA) – ze strony katolickiej, którzy zorganizowali dwa wstępne spotkania teologów katolickich i zielonoświątkowych w latach 1969 i 1970. Stały się one okazją do wzajemnego poznania się i ustalenia, czy możliwe będzie podjęcie przez nich teologicznych dyskusji na międzynarodowym poziomie. Ostateczna decyzja o rozpoczęciu dialogu została podjęta rok później, po kolejnym spotkaniu, w czasie którego partnerzy postawili sobie tzw. hard questions (twarde pytania), co potwierdziło możliwość prowadzenia dialogu teologicznego i wyznaczyło jego główne kierunki. W 1971 roku zawiązał się komitet kierowniczy (steering committee), składający się z przedstawicieli obu stron dialogu, który opracował listę tematów do przedyskutowania w trakcie zebrań wyznaczonych w ciągu najbliższych pięciu lat. Tak rozpoczęła się pierwsza faza oficjalnego międzynarodowego dialogu doktrynalnego między Kościołem katolickim (reprezentowanym przez teologów upoważnionych przez Sekretariat ds. Jedności Chrześcijan) a liderami i członkami niektórych klasycznych Kościołów zielonoświątkowych. Na zaproszenie Davida du Plessisa w tym etapie uczestniczyli również członkowie ruchu charyzmatycznego w Kościołach protestanckich i anglikańskim.

Na początek charyzmaty

Podczas pierwszego etapu, trwającego w latach 1972-1976, przedyskutowano następujące zagadnienia: chrzest w Duchu Świętym, inicjacja chrześcijańska i dary Ducha, chrzest sakramentalny (wodny) – szczególną uwagę zwrócono na praktykę udzielania go niemowlętom i sposób sprawowania – Pismo Święte i Tradycja, ruch charyzmatyczny w Kościołach historycznych, kult publiczny, ludzki aspekt doświadczenia charyzmatycznego, dary języków i rozróżniania duchów (wspomniano też o charyzmacie uzdrawiania), modlitwa i uwielbianie Boga. Opracowano także listę tematów, które należałoby podjąć w kolejnych etapach dialogu. Rezultatem pierwszej fazy katolicko-zielonoświątkowych dyskusji teologicznych jest „Final Report of the Dialogue between the Secretariat for Promoting Christian Unity of the Roman Catholic Church and Leaders of some Pentecostal Churches and Participans in the Charismatic Movement within Protestant and Anglican Churches: 1972-1976”. Łączy on w całość uzgodnienia wypracowane podczas zebrań komisji katolicko-zielonoświątkowej w Zürich-Horgen (1972 r.), Rzymie (1973 r.), Schloss-Craheim (1974 r.), Wenecji (1975 r.) i Rzymie (1976 r.).