Katolickie Kościoły Wschodnie

  wikipedia (PD) Debata pomiędzy katolikami i chrześcijanami wschodnimi (1290) Wielka schizma (wschodnia), do której doszło  w 1054 r., podzieliła chrześcijaństwo na dwa niezależne od siebie Kościoły: wschodni (prawosławny) i zachodni (rzymskokatolicki). Schizmę poprzedził szereg wydarzeń i rozbieżności jakie pojawiły się na przestrzeni wieków pomiędzy Kościołem działającym na terenie Bizancjum (i pozostającym pod kontrolą cesarzy) a Kościołem rzymskim, działającym poza obszarem wpływów bizantyjskich. 

Rozłam, do którego doszło gdy legaci papieża Leona IX ekskomunikowali patriarchę Michała Cerulariusza, który sam nie pozostał dłużny - ekskomunikując papieża i kościół rzymski,  pogłębił się jeszcze bardziej, kiedy to w 1204 roku krzyżowcy zdobyli Konstantynopol. 

I choć od samego początku podejmowano wysiłki na rzecz zjednoczenia  Wschodu i Zachodu, nie przynosiły one pożądanych rezultatów. Na przełomowy moment trzeba było czekać aż do roku 1965, kiedy to papież Paweł VI i patriarcha Atenagoras wzajemnie zdjęli nałożone tysiąc lat wcześniej ekskomuniki, czyniąc milowy krok ku pojednaniu katolicko-prawosławnemu.

Natomiast pojawiające się na przestrzeni wieków próby zjednoczenia (unie), spowodowały wyodrębnienie się nowych wspólnot kościelnych, które pozostając wierne liturgicznej tradycji Wschodu przyjęły jurysdykcję papiestwa.  

Unie miały bowiem doprowadzić do uznania zwierzchności papieskiej przez kościoły wschodnie, przy zachowaniu ich własnej tradycji liturgicznej. Do tak rozumianej jedności przystępowała jednak tylko część episkopatu danego Kościoła wschodniego, co w efekcie wprowadzało kolejne rozłamy – tym razem w łonie poszczególnych kościołów wschodnich. Skutkiem tego istnieją na Wschodzie równolegle kościoły niekatolickie oraz kościoły katolickie, praktykujące ryty liturgiczne kościołów wschodnich.     

W chrześcijaństwie wschodnim możemy wyróżnić pięć głównych tradycji liturgicznych:

• aleksandryjska (należą do niej kościoły: koptyjski i etiopski),
• antiocheńska (kościoły: maronicki, syro-malankarski i syryjski),
• chaldejska (kościoły: chaldejski i syro-malabarski),
• konstantynopolska (obejmuje głównie kościoły greckokatolickie w Europie, wywodzi się z niej również kościół melchicki),
• ormiańska (kościół ormiański)

Katolickie Kościoły Wschodnie zorganizowane są w patriarchaty, arcybiskupstwa i metropolie. Obecnie istnieje sześć patriarchatów: chaldejski, koptyjski, maronicki, melchicki, ormiański i syryjski        

Katolickimi Kościołami Wschodnimi zarządzają Synody Biskupie, będące odpowiednikami konferencji biskupich w Kościele łacińskim. Synody mogą m.in. tworzyć nowe jednostki terytorialne – eparchie (odpowiednik diecezji) oraz mianować biskupów - w tym przypadku decyzję Synodów zatwierdza papież.

Większość Katolickich Kościołów Wschodnich to tzw. Kościoły „sui iuris”, tzn. rządzące się własnym prawem, co potwierdził pierwszy w historii Kodeks Kanonów Kościołów Wschodnich, ogłoszony 18 X 1990 przez Jana Pawła II