Historia zmiennością malowana

  Ks. Tomasz Lis/ GN 350-letni kościół wybudowano w stylu polskiego baroku. U początku dziejów Niekrasowa stoi znany w średniowieczu ród Gryfitów, którzy w swoim herbie mieli krzyż. To właśnie z tego rodu pochodził Jaksa z Miechowa, który po pielgrzymce do Ziemi Świętej przeszczepiał na polskich ziemiach ideę zakonu bożogrobców. Z tego rodu pochodzili fundatorzy pierwszej świątyni w niekrasowskiej parafii, a wśród nich biskup krakowski Gedeon, który przyczynił się także do powstania konwentów zakonnych w Wąchocku i Koprzywnicy.

Z kart dalekiej historii

Niedaleko Niekrasowa pod wsią Tursko Wielkie w 1241 r. odbyła się ważna bitwa z Tatarami. Po zdobyciu Sandomierza 13 lutego 1241 r. zwrócili się oni ku południowi, z zamiarem zajęcia grodu w Połańcu. Na rozłożony pod Turskiem obóz tatarski najechali Małopolanie pod wodzą Włodzimierza, wojewody krakowskiego, i sprawili wielki zamęt, podczas którego liczni jeńcy rozbiegli się, szukając schronienia w puszczy strzegomskiej. Pierwsze wzmianki piśmienne o parafii w Niekrasowie pochodzą z 1319 r., kiedy to została włączona do powstającego archidiakonatu sandomierskiego. Kolejna wzmianka, związana ze świętopietrzem płaconym przez kapłana Stefana, pochodzi z 1326 r. Pierwszą świątynię wzniesiono na wzgórzu ponad dzisiejszą plebanią, jak większość kościołów na szlaku Sandomierz–Kraków, które budowano na wzgórzach. Z drugiej strony góra ma znaczenie biblijne, wskazuje na górę Golgotę i prawdopodobnie z tego względu świątynia w Niekrasowie otrzymała wezwanie Podwyższenia Krzyża. Drugą świątynię ufundowano około 1400 r., ponieważ poprzednia była już poważnie podniszczona. Jednak zmieniono jej położenie, bo, jak notuje Jan Długosz, ludzie ze względu na wzgórze mieli utrudniony dostęp. Nowej świątyni nadano także nowe wezwanie – Nawiedzenia NMP.

Kalwińskie wpływy

Powstanie trzeciej świątyni związane jest z działającą na terenie Polski w XV i XVI w. reformacją. Przejście na kalwinizm mieszkańców rejonów Niekrasowa łączy się ze zmianą wyznania przez ich właścicieli. Panowała zasada cuius regio eius religio. Dlatego od 1536 r. do 1614 r. na terenie parafii nie było świątyni ani kapłana rzymskokatolickiego. Posługiwał jedynie pastor w zborze u stóp góry przy drodze, który ufundowali prawdopodobnie Turscy. Po odebraniu kalwinom kościół został 11 lutego 1615 roku poświęcony ku czci Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny. Nowy właściciel tych ziem, Felicjan z Grabek Grabkowski, kupił Ossale, Niekrasów, Trzciankę i Nakol jako swoje dobra, a że był katolikiem, usunął kalwinów, którzy najpierw zamieszkali w Ossali, potem w Tursku, gdzie były dobra Turskich, i przebywali tam ponad 200 lat. Z fundacji Grabkowskiego wybudowano trzecią świątynię w 1661 r., w której pozostałością po poprzednim kościele jest tylko niezniszczona przez kalwinów chrzcielnica. W wieku XIX wielu kalwinów przechodziło na katolicyzm. Mimo że w niedalekim Mikołajowie istniała wspólnota luterańska, to jednak wielu ich przeszło do Kościoła katolickiego.

W ekumenicznym duchu

Akta parafialne nie wspominają o jakichś rażących konfliktach między katolikami i kawinami, gdy te dwie wspólnoty mieszkały w bliskim sąsiedztwie. Były sytuacje, gdy proboszcz i kalwin byli świadkami na chrzcie, były przypadki małżeństw mieszanych czy też kalwińskich świadków na ślubie katolików. Proboszcz notował wtedy, że chrzestna czy świadek jest „akatoliczka”, co oznaczało kalwina. Było to normalne współistnienie i współprzenikanie się dwu wspólnot. Akta parafialne notują, że jeden z proboszczów opuścił parafię w 1679 r., ale brak powodów jego wyjechania z parafii.

Ostatnie 6 lat to odrestaurowywanie zabytkowej świątyni, które dokonało się dzięki wielu funduszom zewnętrznym. Obecnie odrestaurowywane są figury kamienne znajdujące się na terenie parafii. Jedna z nich – anioł z mieczem i tarczą – stoi już na placu kościelnym. Przeniesiona została tutaj w 1913 r. przez parafian i ks. Trybulskiego z terenu ruin zamczyska w Tursku Małym. Została poświęcona podczas niedawnych obchodów 350-lecia parafii, którym przewodniczył bp E. Frankowski.