Rosyjskie prawosławie wobec Ukrainy

Z kolei stojący do niedawna na czele Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego metropolita Wołodymyr (Sabodan) uczestniczył w pracach Wszechukraińskiej Rady Kościołów i Organizacji Religijnych, która – nie angażując się wyraźnie po żadnej ze stron konfliktu – apelowała o jego pokojowe rozwiązanie na drodze dialogu. Rada wezwała także ówczesne władze (prezydenta Janukowicza i jego rząd) do zapewnienia konstytucyjnych praw i swobód obywateli, do niestosowania siły wobec pokojowych zgromadzeń.

Następca Wołodymyra, metropolita Onufry (Bierezowski) - który na kijowskiej stolicy Patriarchatu Moskiewskiego zastąpił go w końcu lutego jako "strażnik patriarszego tronu" - 2 marca napisał list do moskiewskiego patriarchy Cyryla z prośbą, aby uczynił wszystko co w jego mocy, aby zapobiec rozlewowi krwi na Ukrainie na skutek ewentualnej zbrojnej interwencji rosyjskiej. Z kolei szef synodalnego wydziału ds. kontaktów z siłami zbrojnymi Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego, metropolita białocerkiewski i bogusławski Augustyn (Markiewicz), 4 marca pobłogosławił ukraińskie wojsko na obronę ojczyzny.

Patriarcha Cyryl, zwierzchnik rosyjskiego prawosławia przesz długi czas nie zabierał głosu na temat wydarzeń na Ukrainie. Nie przyłączył się do propagandowej histerii jaką wokół ukraińskiego Majdanu wszczęły ośrodki związane z Kremlem.

Tymczasem ks. protojerej Wsiewołod Czaplin 28 stycznia podczas bożonarodzeniowego spotkania w Radzie Federacji Rosji wygłosił apel by kraje tzw. "Ruskiego Świata" czynnie postarały się wpłynąć na to, co dzieje się na Ukrainie. A 1 marca w rozmowie z portalem " Interfax-Religia" stwierdził, że "wkroczenie wojsk rosyjskich na Ukrainę jest pokojową i cywilizacyjną misja Rosji w tym kraju".

Wypowiedzi ks. Czaplina - o potrzebie interwencji na Ukrainie - odbiły się szerokim echem za granicą i interpretowane były jako oficjalne stanowisko Patriarchatu Moskiewskiego. Mało kto zdaje sobie sprawę, że ks. protojerej Czaplin jest w Patriarchacie Moskiewskim osobą z "trzeciego rzędu". W połowie lat 90-tych zaczynał pracę w Wydziale Relacji Zewnętrznych wraz z przyszłym metropolitą Hilarionem, z którym ostro rywalizował i rywalizację tę przegrał. Hilarion awansował i stał się osobą "numer dwa" po patriarsze Cyrylu. Ks. Czaplin został przesunięty z Wydziału Relacji Zewnętrznych na szefa ogrywającego marginalną rolę Wydziału ds. Kontaktów ze Społeczeństwem. Uchodzi za człowieka szukającego poklasku w mediach. Patriarcha jednak nie usuwa go ze stanowiska, prawdopodobnie dlatego, że ks. Czaplin jest popierany przez najbardziej zachowawcze kręgi Świętego Synodu.

Ruski Świat

O co chodzi w koncepcji "Ruskiego Świata", która od dawna propagowana jest przez Patriarchat Moskiewski? Zakłada ona istnienie jednego "prawosławnego narodu", który zamieszkuje dziś nie tylko Federację Rosyjską ale i Białoruś, Ukrainę czy nawet Mołdawię. Szczególną i "opatrznościową" rolę w "Ruskim Świecie" mają odgrywać naród i język rosyjski oraz tradycyjne "wartości rosyjskie".