Bartłomiej zwołał Sobór Wszechprawosławny

Wydając encyklikę patriarszą i synodalną duchowy zwierzchnik światowego prawosławia potwierdził i oficjalnie ogłosił decyzję, podjętą 28 stycznia na spotkaniu głów lokalnych Kościołów prawosławnych w Chambésy koło Genewy.

Dokument Bartłomieja I, pod którym podpisało się jeszcze 12 metropolitów – członków Świętego Synodu Patriarchatu – wymienia główne cele przyszłego zgromadzenia, przypomina rolę, miejsce i znaczenie soboru w tym wyznaniu oraz podejmuje niektóre wyzwania stojące przed współczesnym prawosławiem.

Święty i Wielki Sobór całego Kościoła prawosławnego zbierze się po ponad 50 latach od rozpoczęcia przygotowań i będzie poświęcony zagadnieniom „związanym ze strukturą i zewnętrznym życiem Kościoła, wymagającym natychmiastowego zajęcia stanowiska” – napisał Bartłomiej. Wymienił w tym kontekście stosunek prawosławia do pozostałych chrześcijan i misję Kościoła w naszych czasach.

Encyklika (czyli pismo okólne) podkreśla znaczenie i wartość soborowości dla prawosławia, szczególnie w świetle trudności w znalezieniu porozumienia wśród patriarchatów co do zwołania i treści przyszłego Soboru Wszechprawosławnego. Kościół od początku swego istnienia kroczy „drogą wprowadzenia prawdy w obliczu kłamstwa” i to jest właśnie droga soborowości – podkreślił patriarcha. Zaznaczył, że nie zawsze jest łatwo odróżnić prawdę od kłamstwa czy prawowierność od herezji, bo i heretycy wierzyli i wierzą, że idą drogą prawdy i „zawsze znajdą się tacy, których określimy mianem «heretyków», z których punktem widzenia nie zgadzamy się”.

Bartłomiej I zapewnił, że Kościół prawosławny uznaje w tym wypadku za jedyną i wyłączną prawdziwość Synod swych biskupów kanonicznych, a bez decyzji synodalnej niemożliwe jest odróżnienie prawowierności od herezji. Encyklika przypomina ponadto, że wszystkie dogmaty i święte kanony kościelne mają na sobie pieczęć soborowości. „Prawosławie jest Kościołem soborowości” – podkreślił z mocą patriarcha. Dodał, że tak było zawsze i dotyczy to także płaszczyzny ekumenicznej i wszechprawosławnej.

Patriarcha zaznaczył, że głównym celem i wartością Soboru jest „pokazanie, że Kościół prawosławny jest jeden, święty, powszechny i apostolski, zjednoczony w misteriach oraz oczywiście w Bożej Eucharystii i w wierze prawosławnej, a także w soborowości”.

Zdaniem Bartłomieja I świat chce usłyszeć głos prawosławia na temat wielu palących problemów, dotyczących dzisiejszego człowieka. „Przede wszystkim jednak Kościół prawosławny musi zrobić porządek na swoim podwórku, zanim zabierze głos przed światem, co nieustannie uważa za swój obowiązek” – zaznaczył hierarcha.

Podkreślił, że „fakt, iż prawosławie po tylu wiekach wyraża swą soborowość w wymiarze światowym, stanowi pierwszy i decydujący krok, po którym należy oczekiwać, że dzięki łasce Bożej przyjadą dalsze, przez zwołanie, jeśli Bóg pozwoli, następnych soborów wszechprawosławnych”.

Encyklika Bartłomieja nosi datę 20 marca – w Kościele prawosławnym będzie to pierwsza niedziela Wielkiego Postu, zwana Niedzielą Triumfu Prawosławia (lub Prawowierności), ustanowiona w VIII wieku, na pamiątkę zwycięstwa nad herezją obrazoburstwa i przywrócenia kultu obrazów.