Struktura oraz życie współczesne Kościoła Ewangelicko–Augsburskiego (Luterańskiego) w Rzeczypospolitej Polskiej

Paramenty i stroje liturgiczne

Z nabożeństwem i rokiem kościelnym związane są także paramenty i stroje liturgiczne. Zarówno stroje liturgiczne jak i wyposażenie świątyń, luteranizm uważa za tak zwane „adiafora” tzn. „rzeczy nieistotne”. Stąd w luteraniźmie w tych sprawach panuje wielkie bogactwo i wielka różnorodność form liturgicznych i zwyczajów.

W czasach Reformacji (wiek XVI – XVIII) używano w kościołach luterańskich średniowiecznych szat liturgicznych w kolorach ustalonych od wieków przez Kościół. Zasadniczym kolorem liturgicznym był kolor biały (czystość, światło), następnie ustalono inne kolory: zielony (nadzieja), czerwony (męczeństwo, Duch Święty, Kościół, miłość), fioletowy (pokuta), czarny (żałoba), różowy (3. Niedziela Adwentu, oraz Niedziela Laetare w Poście), niebieski (niewinność, kolor Marii Panny). W Polsce używano szat „katolickich”, tzn. strojów liturgicznych Kościoła Powszechnego. Prof. dr Oskar Bartel pisze o czasach reformacji w Polsce: „Ministrowie Słowa Bożego (z łac. „Minister Verbi Divini”, czyli duchowni ewangeliccy – uwaga JG) odprawiali nabożeństwa wg przez siebie opracowanego układu, w szatach liturgicznych Kościoła katolickiego” [22] Dopiero później, zwłaszcza w Europie Środkowej, pod wpływem kalwinizmu, a zwłaszcza od roku 1811 tzn. od wydania dekretu przez króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III, oraz od wprowadzenia przez niego w roku 1817 tzw. „Unii Staropruskiej” najpierw w Prusach, a później i w innych krajach, zamiast „stroju liturgicznego” („Liturgischentracht”) zaczęto używać „stroju urzędowego” („Amtstracht”) w postaci czarnej togi profesorskiej z białą kryzą lub befką. Jednak np. na Śląsku Cieszyńskim i w Słowacji pozostawiono białą komżę bez rękawów. Dawne stroje liturgiczne pozostały jednak w Europie Północnej i w innych częściach świata (Ameryka, Australia, Afryka, Kanada, Indie).

Dziś luteranie na świecie używają do nabożeństw: od czarnej profesorskiej togi z befką (Niemcy i niektóre kraje Europy Środkowej), poprzez komżę (Słowacja, Czechy, Polska), aż do alby i stuły w kolorze liturgicznym, a także ornatu, kapy (pluwial), biskupi mitry i pastorału biskupiego (kraje skandynawskie, kraje nadbałtyckie, Afryka, Australia, Ameryka, Kanada, Indie). Na takie bogactwo form liturgicznych zezwalają luterańskie księgi symboliczne. Dlatego też od samego początku światowy luteranizm reprezentuje liturgiczne bogactwo form i „jedność w różnorodności.” Dzisiaj jako ogólonoluterański i światowy strój liturgiczny oprócz czarnej togi uważają luteranie jednak białą (kremową, jasną) skandynawską albę z kolorową stułą odpowiadającą kolorowi roku kościelnego.

Więcej na następnej stronie