Urząd Biskupa w Kościele luterańskim ze szczególnym uwzględnieniem Polski
VII. Urząd biskupi w krajach sąsiadujących z Polską
Szwecja
Inaczej od samego początku postawiona była sprawa urzędu Kościoła w Szwecji, (Svenska kyrkan). Tu zachowano w całości starożytny, katolicki episkopat historyczny, wraz z nieprzerwaną aż po dzień dzisiejszy sukcesją apostolską. W roku 1523 na sejmie w Strängnäs dzieło reformy Kościoła wzięli w swe ręce trzej mężowie: król Gustaw Waza, Laurentius Andreae i Olavus Petri, który studiował teologię u samego ks. dr. Marcina Lutra w Wittenberdze. Ponieważ dotychczasowi biskupi rzymskokatoliccy albo pomarli, albo „byli starzy i bojaźliwi, a bp Hans Brask z diecezji Linköpings stift uciekł do Polski i tu zmarł”, dlatego król Gustaw Waza przejął w swoje ręce odpowiedzialność za dalsze losy Kościoła Szwedzkiego. Król sam mianował w roku 1531 zdolnego Laurentiusa Petri, młodszego brata Olavusa Petri, na urząd arcybiskupa Uppsali. Chcąc zachować nadal ustrój episkopalny, wyznaczył do udzielania święceń biskupich nowemu arcybiskupowi dotychczasowego, jeszcze urzędującego rzymskokatolickiego 30 ordynariusza diecezji Västerỏs biskupa Petrusa Magni (1523 – 1534) mianowanego i wyświęconego w Rzymie przez papieża Klemensa VIII w r. 1523, który zresztą aż do śmierci pozostał biskupem diecezji Västerỏs. On to starożytnym zwyczajem („rite vocatus”) przez modlitwę do Ducha Świętego i włożenie swoich rąk przekazał sukcesję apostolską pierwszemu luterańskiemu arcybiskupowi Uppsali (Uppsala stift) Laurentiusowi Petri Nericius (1531-1573), który odtąd jako prymas Szwecji konsekrował następnych biskupów w podobny sposób. Ten starochrześcijański i starokościelny zwyczaj („rite vocatus”), czyli „powołanie zgodne z rytem” został zachowany w Szwecji aż po dzień dzisiejszy. Utrzymano także dawne średniowieczne diecezje z ich starymi katedrami, obok których według potrzeby w ciągu następnych wieków powoływano nowe diecezje (np. Stockholms stift). Obecnie Kościół Szwedzki posiada dwanaście diecezji z biskupami i jedną archidiecezję zarządzaną przez arcybiskupa Uppsali, będącego zarazem prymasem Szwecji (primus inter pares - pierwszy między równymi).
Do wielkich arcybiskupów i prymasów Szwedzkiego Kościoła luterańskiego należał niewątpliwie arcybiskup — prymas dr Nathan Söderblom (1914—1931), zaangażowany jak mało kto w powstający wówczas ruch ekumeniczny. Człowiek uczony i głębokiej wiary, w katedrze majestatyczny, ubrany w kapę biskupią, mitrę, w ręce trzymający pastorał przejęty od arcybiskupów z XII wieku, natomiast w życiu prywatnym skromny i dostępny, otwarty dla wszystkich, przede wszystkim czuły na problemy socjalne ówczesnego świata, poszukujący kontaktów z robotnikami. Ten wielki człowiek umiał się wznieść ponad podziały religijne, wyznaniowe. Przygotowany dobrze do arcybiskupiego urzędu jako kaznodzieja w Paryżu i profesor teologii Uniwersytetu w Lipsku, wezwany został z Lipska do Uppsali na najwyższy urząd Kościoła Szwedzkiego. Pod koniec swego pracowitego i błogosławionego życia został uhonorowany nagrodą Nobla. Z jego to inicjatywy została zwołana do Sztokholmu w roku 1925 wielka światowa ekumeniczna konferencja kościelna, w której za wyjątkiem Kościoła Rzymsko-Katolickiego były reprezentowane prawie wszystkie Kościoły chrześcijańskie. W czasie trwania ekumenicznej konferencji, arcybiskup Nathan Söderblom konsekrował biskupów szwedzkich. Wówczas o przekazanie mu sukcesji apostolskiej poprosił biskup wschodniej diecezji Ewangelickiego Kościoła Augsburskiego Wyznania w Słowacji, ks Jur Janoška. W ten sposób szwedzka luterańska „sukcesja apostolska” trafiła do Słowacji.
A w ogóle, arcybiskup Nathan Söderblom otworzył Kościół Szwedzki na zewnątrz. Dobrze odczytał jeden z problemów przyszłego ruchu ekumenicznego, jakim był i jest po dzień dzisiejszy problem urzędu Kościoła, a w nim problem urzędu biskupiego i sukcesji apostolskiej. Dlatego wszędzie, gdzie go o to poproszono, obdarzał Kościoły luterańskie nieprzerwaną przez Szwedów sukcesją apostolską. I tak pozostało po dzień dzisiejszy.
W roku 1986 generalny synod Kościoła w Szwecji dokonał wykładu rozumienia przez siebie urzędu kościelnego, o którym mówią księgi symboliczne Kościoła Luterańskiego (Patrz list biskupów szwedzkich w języku polskim p.t.: „Biskup, Ksiądz i Diakon w Kościele Szwedzkim” – w: http://www.luteranie.pl/www/biblioteka/oprac-liturg.htm)
Według wykładu szwedzkich biskupów luterańskich istnieje jeden urząd kościelny w trzech posługach: biskupa, prezbitera i diakona. Dotąd XIX-wieczny urząd diakonisy czy diakona, skupiający się wokół domu macierzystego i zobowiązujący do celibatu, należy zachować, ale ponadto należy stworzyć stały diakonat dla obojga płci bez konieczności zachowania celibatu i bez domu macierzystego. Diakona czy diakonkę (nie mylić z diakonisą!) wyświęca (ordynuje) biskup diecezjalny. Ordynacji, czyli wyświęcenia księdza (prezbitera) dokonuje w Szwecji również biskup diecezjalny w asyście innych księży, a biskupa konsekruje - wyświęca arcybiskup – prymas w katedrze w Uppsali w asyście wszystkich biskupów szwedzkich i co najmniej jednego biskupa anglikańskiego. Do konsekracji zaprasza się także zagranicznych biskupów luterańskich i biskupów anglikańskich. Bowiem na mocy podpisanej przez luteran i anglikanów w dniu 29 czerwca 1995 r. w fińskiej miejscowości Porvoo „Deklaracji z Porvoo” w sprawie wspólnego urzędu kościelnego, oraz wspólnoty ołtarza i ambony, a z tym wiąże się interkomunia i intercelebracja, odtąd zarówno przy święceniach biskupów u anglikanów i u luteran musi być, co najmniej jeden biskup odmiennej konfesji, a więc luterański, albo anglikański.
Szwecja
Inaczej od samego początku postawiona była sprawa urzędu Kościoła w Szwecji, (Svenska kyrkan). Tu zachowano w całości starożytny, katolicki episkopat historyczny, wraz z nieprzerwaną aż po dzień dzisiejszy sukcesją apostolską. W roku 1523 na sejmie w Strängnäs dzieło reformy Kościoła wzięli w swe ręce trzej mężowie: król Gustaw Waza, Laurentius Andreae i Olavus Petri, który studiował teologię u samego ks. dr. Marcina Lutra w Wittenberdze. Ponieważ dotychczasowi biskupi rzymskokatoliccy albo pomarli, albo „byli starzy i bojaźliwi, a bp Hans Brask z diecezji Linköpings stift uciekł do Polski i tu zmarł”, dlatego król Gustaw Waza przejął w swoje ręce odpowiedzialność za dalsze losy Kościoła Szwedzkiego. Król sam mianował w roku 1531 zdolnego Laurentiusa Petri, młodszego brata Olavusa Petri, na urząd arcybiskupa Uppsali. Chcąc zachować nadal ustrój episkopalny, wyznaczył do udzielania święceń biskupich nowemu arcybiskupowi dotychczasowego, jeszcze urzędującego rzymskokatolickiego 30 ordynariusza diecezji Västerỏs biskupa Petrusa Magni (1523 – 1534) mianowanego i wyświęconego w Rzymie przez papieża Klemensa VIII w r. 1523, który zresztą aż do śmierci pozostał biskupem diecezji Västerỏs. On to starożytnym zwyczajem („rite vocatus”) przez modlitwę do Ducha Świętego i włożenie swoich rąk przekazał sukcesję apostolską pierwszemu luterańskiemu arcybiskupowi Uppsali (Uppsala stift) Laurentiusowi Petri Nericius (1531-1573), który odtąd jako prymas Szwecji konsekrował następnych biskupów w podobny sposób. Ten starochrześcijański i starokościelny zwyczaj („rite vocatus”), czyli „powołanie zgodne z rytem” został zachowany w Szwecji aż po dzień dzisiejszy. Utrzymano także dawne średniowieczne diecezje z ich starymi katedrami, obok których według potrzeby w ciągu następnych wieków powoływano nowe diecezje (np. Stockholms stift). Obecnie Kościół Szwedzki posiada dwanaście diecezji z biskupami i jedną archidiecezję zarządzaną przez arcybiskupa Uppsali, będącego zarazem prymasem Szwecji (primus inter pares - pierwszy między równymi).
Do wielkich arcybiskupów i prymasów Szwedzkiego Kościoła luterańskiego należał niewątpliwie arcybiskup — prymas dr Nathan Söderblom (1914—1931), zaangażowany jak mało kto w powstający wówczas ruch ekumeniczny. Człowiek uczony i głębokiej wiary, w katedrze majestatyczny, ubrany w kapę biskupią, mitrę, w ręce trzymający pastorał przejęty od arcybiskupów z XII wieku, natomiast w życiu prywatnym skromny i dostępny, otwarty dla wszystkich, przede wszystkim czuły na problemy socjalne ówczesnego świata, poszukujący kontaktów z robotnikami. Ten wielki człowiek umiał się wznieść ponad podziały religijne, wyznaniowe. Przygotowany dobrze do arcybiskupiego urzędu jako kaznodzieja w Paryżu i profesor teologii Uniwersytetu w Lipsku, wezwany został z Lipska do Uppsali na najwyższy urząd Kościoła Szwedzkiego. Pod koniec swego pracowitego i błogosławionego życia został uhonorowany nagrodą Nobla. Z jego to inicjatywy została zwołana do Sztokholmu w roku 1925 wielka światowa ekumeniczna konferencja kościelna, w której za wyjątkiem Kościoła Rzymsko-Katolickiego były reprezentowane prawie wszystkie Kościoły chrześcijańskie. W czasie trwania ekumenicznej konferencji, arcybiskup Nathan Söderblom konsekrował biskupów szwedzkich. Wówczas o przekazanie mu sukcesji apostolskiej poprosił biskup wschodniej diecezji Ewangelickiego Kościoła Augsburskiego Wyznania w Słowacji, ks Jur Janoška. W ten sposób szwedzka luterańska „sukcesja apostolska” trafiła do Słowacji.
A w ogóle, arcybiskup Nathan Söderblom otworzył Kościół Szwedzki na zewnątrz. Dobrze odczytał jeden z problemów przyszłego ruchu ekumenicznego, jakim był i jest po dzień dzisiejszy problem urzędu Kościoła, a w nim problem urzędu biskupiego i sukcesji apostolskiej. Dlatego wszędzie, gdzie go o to poproszono, obdarzał Kościoły luterańskie nieprzerwaną przez Szwedów sukcesją apostolską. I tak pozostało po dzień dzisiejszy.
W roku 1986 generalny synod Kościoła w Szwecji dokonał wykładu rozumienia przez siebie urzędu kościelnego, o którym mówią księgi symboliczne Kościoła Luterańskiego (Patrz list biskupów szwedzkich w języku polskim p.t.: „Biskup, Ksiądz i Diakon w Kościele Szwedzkim” – w: http://www.luteranie.pl/www/biblioteka/oprac-liturg.htm)
Według wykładu szwedzkich biskupów luterańskich istnieje jeden urząd kościelny w trzech posługach: biskupa, prezbitera i diakona. Dotąd XIX-wieczny urząd diakonisy czy diakona, skupiający się wokół domu macierzystego i zobowiązujący do celibatu, należy zachować, ale ponadto należy stworzyć stały diakonat dla obojga płci bez konieczności zachowania celibatu i bez domu macierzystego. Diakona czy diakonkę (nie mylić z diakonisą!) wyświęca (ordynuje) biskup diecezjalny. Ordynacji, czyli wyświęcenia księdza (prezbitera) dokonuje w Szwecji również biskup diecezjalny w asyście innych księży, a biskupa konsekruje - wyświęca arcybiskup – prymas w katedrze w Uppsali w asyście wszystkich biskupów szwedzkich i co najmniej jednego biskupa anglikańskiego. Do konsekracji zaprasza się także zagranicznych biskupów luterańskich i biskupów anglikańskich. Bowiem na mocy podpisanej przez luteran i anglikanów w dniu 29 czerwca 1995 r. w fińskiej miejscowości Porvoo „Deklaracji z Porvoo” w sprawie wspólnego urzędu kościelnego, oraz wspólnoty ołtarza i ambony, a z tym wiąże się interkomunia i intercelebracja, odtąd zarówno przy święceniach biskupów u anglikanów i u luteran musi być, co najmniej jeden biskup odmiennej konfesji, a więc luterański, albo anglikański.
aktualna ocena | |
głosujących | |
Ocena |
bardzo słabe |
słabe |
średnie |
dobre |
super |
Francja, Wielka Brytania i Niemcy na czele wzrostu dyskryminacji chrześcijan w Europie
Rosną m.in ograniczenia w zakresie deklaracji chrześcijańskiego światopoglądu w życiu publicznym.
Prezydent Ukrainy: Rosjanie zabili 50 księży i zniszczyli ok. 700 kościołów
"Zabili ich na różne sposoby. Są wszystkie dowody na to, jak ich torturowali."
Najczęściej czytane
- Magdeburg: ekumeniczne nabożeństwo za ofiary zamachu terrorystycznego
- Co słychać w Meteorach?
- Korea Północna – chrześcijanie „w katakumbach”
- W Korei Północnej wciąż są chrześcijanie, tylko wiara pozwala im przetrwać
- Władze traktują religię w szkole jako sprawę polityczną
- Chrześcijanie w Syrii – między radością i strachem
- Francja, Wielka Brytania i Niemcy na czele wzrostu dyskryminacji chrześcijan w Europie
- Jedność ma wymiar eschatologiczny
